Η ιστορία του panettone, του παραδοσιακού χριστουγεννιάτικου κέικ του Μιλάνου, έχει περάσει πέντε αιώνες. Η προέλευση του panetùn, όπως το αποκαλούν στο Μιλάνο, είναι μπερδεμένη με τον μύθο. Υπάρχουν κυρίως δύο ιστορίες για τη δημιουργία αυτού του κέικ που φτιάχνεται από ζύμη με προζύμι από νερό, αλεύρι, βούτυρο και αυγά. Η μία σχετίζεται περισσότερο με την παράδοση του λαού, ενώ η άλλη είναι πιο κοντά στην επίσημη ιστορία.
Τα Χριστούγεννα στο Μιλάνο δεν θα είχαν την ίδια γεύση χωρίς το panettone, το παραδοσιακό κέικ με σταφίδες και ζαχαρωμένα φρούτα, φτιαγμένο από ζύμη με προζύμι από νερό, αλεύρι, βούτυρο και αυγά. Η ιστορία του panetùn, όπως το αποκαλούν στο Μιλάνο, είναι στενά συνδεδεμένη με την ιστορία της ίδιας της πόλης. Δεν υπάρχει απόλυτη βεβαιότητα για την προέλευση του αγαπημένου χριστουγεννιάτικου κέικ της Λομβαρδίας. Όταν προσπαθεί κανείς να ανακαλύψει από ποιον και πότε δημιουργήθηκε για πρώτη φορά η συνταγή του panettone, η πραγματικότητα μπερδεύεται με τον θρύλο.
Μια από τις ιστορίες που κυκλοφορούν για τη γέννηση του panettone αφορά τον Messer Ulivo degli Atellani, έναν κυνηγό γεράκων που αναγκάστηκε να αλλάξει επάγγελμα και να γίνει ζαχαροπλάστης για να κατακτήσει την όμορφη Algisa, κόρη ενός αρτοποιού. Ο Messer Ulivo, για να πλησιάσει την αγαπημένη του, προσλαμβάνεται ως βοηθός από τον πατέρα της. Μόλις μπει στην υπηρεσία, αποφασίζει να δοκιμάσει να φτιάξει ένα γλυκό που θα ενθουσιάσει τους πελάτες, χρησιμοποιώντας τα καλύτερα υλικά όπως αλεύρι από τον καλύτερο μύλο, μέλι, αυγά, βούτυρο και σουλτανίνα.Το πείραμα ήταν πραγματικά επιτυχημένο και το αρτοποιείο του πατέρα της Algisa είδε αύξηση στις πωλήσεις του. Αυτό το πρώτο panettone ήταν πραγματικά εντυπωσιακό. Σύμφωνα με τον μύθο, οι δύο εραστές παντρεύτηκαν λίγο αργότερα.
Αν η πρώτη θεωρία για τη γέννηση του panettone συνδέεται με τη λαϊκή παράδοση, υπάρχει μια άλλη που είναι πιο κοντά στην επίσημη ιστορία, τουλάχιστον λόγω του πλαισίου στο οποίο αναπτύχθηκε: στην αυλή του Ludovico il Moro, μέλους της οικογένειας που κυβερνούσε το Μιλάνο εκείνη την εποχή, της οικογένειας Sforza. Βρισκόμαστε στον μακρινό 15ο αιώνα, την παραμονή των Χριστουγέννων ετοιμάζεται ένα πλούσιο γεύμα στο σπίτι των Sforza με πολλούς επιφανείς καλεσμένους. Λίγο πριν αρχίσει το μεγάλο γλέντι, ο μάγειρας της αυλής ανακαλύπτει ότι το κέικ, που είχε ξεχαστεί για πολύ καιρό στο φούρνο, έχει καούρα. Την κατάσταση σώζει ένα μικρό παιδί του πλυντηρίου, ο Τόνι, ο οποίος με τα υλικά που είχαν απομείνει στην αποθήκη εφεύρισκε ένα κέικ από αλεύρι, βούτυρο, αυγά, λίγη φλούδα κίτρου και λίγες σουλτανίνες. “Αυτό είναι το ψωμί του Τόνι” έλεγαν όλοι αφού το δοκίμαζαν, εξ ου και το όνομα panettone.
Το panettone που βλέπουμε σήμερα στα τραπέζια μας, ξεκίνησε να εμφανίζεται στα τέλη της δεκαετίας του 1920. Ο ιδρυτής της εταιρείας ζαχαροπλαστικής Angelo Motta, εμπνεύστηκε από ένα ρωσικό κέικ και έδωσε στο panettone ένα νέο σχήμα. Επίσης, ο Motta άλλαξε λίγο την παραδοσιακή συνταγή, προσθέτοντας βούτυρο και τυλίγοντας το κέικ με ψάθινο χαρτί. Σήμερα, υπάρχουν πολλοί ζαχαροπλάστες και σεφ που επεξεργάζονται το μιλανέζικο χριστουγεννιάτικο κέικ με τον δικό τους τρόπο, ξεπερνώντας ακόμη και τα Ιταλικά σύνορα.
