Το επώνυμο «Τσάνταλης» έχει ταυτιστεί με την οινοποιία και την αποσταγματοποιία στην Ελλάδα. Ο Ευάγγελος Τσάνταλης απογείωσε την οικογενειακή επιχείρηση και έβαλε στα σπίτια των Ελλήνων το εμφιαλωμένο κρασί.
Κατείχε μία από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις οινοποιίας στην Ανατολική Ευρώπη. Πρωτοπόρησε και έκανε μεγάλες επενδύσεις σε αναβιώσεις ξεχασμένων αμπελώνων.
Από τους Βαλκανικούς πολέμους στην προσφυγιά
Από το 1890, ο Γιωργάκης Τσάνταλης ξεκίνησε την οικογενειακή επιχείρηση παραγωγής και την εμπορίας τσίπουρου και κρασιού.
Το 1913, στο Σιδηροχώρι της Ανατολικής Θράκης, γεννήθηκε ο γιος του, ο Ευάγγελος. Ο πατέρας του, έχοντας περάσει φτωχικά στη ζωή, του μεταλαμπάδευσε αξίες που τον καθόρισαν αργότερα ως επαγγελματία.
Με το ξέσπασμα των Βαλκανικών πολέμων (1913-1912), πολλοί κάτοικοι του χωριού αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους, λόγω του νεοτουρκικού καθεστώτος.
Στο τελικό κείμενο της ανακωχής των Μουδανιών που διαμορφώθηκε χωρίς τη συμμετοχή της Ελλάδας, ο έλεγχος της Ανατολικής Θράκης παραχωρήθηκε στην Τουρκία. Το Σιδηροχώρι τότε δόθηκε οριστικά στα χέρια των Τούρκων.
Ο Ευάγγελος μαζί με τον αδερφό του, Θεόδωρο, ως εκδίκηση, ήθελαν να δηλητηριάσουν το κρασί, για να το πιούν οι Τούρκοι
Η μητέρα τους, ωστόσο, τους το απαγόρευσε. Έτσι, άνοιξαν τα βαρέλια με το κρασί, τα οποία ήταν 30.000 οκάδων, για να χυθούν και να μην περάσουν στα χέρια των Τούρκων. Τελικά, αποτέλεσμα ήταν να πλημμυρίσει όλη η πλατεία του χωριού.
Μεγαλώνοντας, ο Εύαγγελος Τσάνταλης δεν επισκέφτηκε ποτέ το χωριό του, γιατί δεν μπορούσε να το βλέπει υπό την κατοχή των Τούρκων
Η οικογένεια Τσάνταλη, παίρνοντας το δρόμο της προσφυγιάς, εγκαταστάθηκε αρχικά στην Καβάλα και στη συνέχεια στις Σέρρες. Εκεί ασχολήθηκε με την παραγωγή κρασιού και ούζου, αυτό που ήξερε να κάνει πολύ καλά.
Ούζο της επιχείρησης «Τσάνταλης». Πηγή: Διαφημίσεις μιας άλλης εποχής (Facebook)
Το στήσιμο της εκ νέου επιχείρησης από την αρχή είχε δυσκολίες. Η ελπίδα όμως, για τη δημιουργία ενός μεγάλου και πάλι οινοποιείου, ξεπέρασε τα εμπόδια.
Στην μεταπολεμική περίοδο, ο Ευάγγελος Τσάνταλης είχε καταφέρει να αποκτήσει οικονομική ισχύ. Μέλημά του ήταν η στήριξη των προσφύγων αμπελουργών, που είχαν έρθει από τη Θράκη.
Το 1938, μαζί με τον αδερφό του Θεόδωρο, πήραν μια τολμηρή απόφαση: να φτιάξουν μια μικρή μονάδα παρασκευής ούζου και κόκκινου κρασιού. Το σχέδιο «χάλασε», όταν ξέσπασαν ο πόλεμος του ’40, η κατοχή και ο εμφύλιος.
Ο Ε. Τσάνταλης την δεκαετία του 50
Η αρχή του ονείρου του Τσάνταλη
Το 1945, παρά τις αντιξοότητες, ο Ευάγγελος Τσάνταλης άνοιξε ένα ποτοποιείο στη Θεσσαλονίκη με κεντρικό προϊόν τα λικέρ. Αργότερα, έδωσε έμφαση στην απόσταξη ούζου.
Στη διάρκεια της κατοχής, το κρασί και το ούζο αποτελούσαν πολυτέλεια και ήταν για λίγους. Μετά την απελευθέρωση, εφόσον οι συνθήκες είχαν βελτιωθεί, η ζήτηση αυξήθηκε με πολύ γρήγορους ρυθμούς.
Παράλληλα, οι αγρότες ξεκίνησαν κι αυτοί να φυτεύουν περισσότερους αμπελώνες. Αρχικά, χρησιμοποιούσαν ελληνικές ποικιλίες και στη συνέχεια ξένες.
Ο Τσάνταλης άρχισε να συνεργάζεται με αμπελουργούς στη Νάουσα, οι οποίοι παρήγαγαν εξαιρετικής ποιότητας ξινόμαυρο κρασί.
Η συνεργασία στέφθηκε με επιτυχία. Αποτέλεσμα ήταν ο αριθμός των παραγγελιών να εκτοξευθεί. Η δημιουργία προσωπικού οινοποιείου στο ναουσαίικο αμπελώνα κρίθηκε απαραίτητη.
Το Ξινόμαυρο Νάουσας
Από τότε, μπήκε ακόμα πιο δυναμικά στο χώρο της ποτοποιίας, διεκδικώντας νέες αγορές για το κρασί και το ούζο του. Οι Βορειοελλαδίτες πελάτες που ενδιαφέρονταν να αγοράσουν προϊόντα Τσάνταλη αυξάνονταν συνεχώς.
Όλοι οι συνεργάτες του είχαν να μιλούν για την σοβαρότητα, την τιμιότητα και την εργατικότητα που τον διακατείχε. Σε μία πολύ κακή χρονιά για την παραγωγή αμπελιών, ο Τσάνταλης δεν προχώρησε σε περικοπές, όπως θα αναμενόταν. Αντίθετα, έκανε μια αναπάντεχη πράξη
Ζήτησε από τους αμπελουργούς να ζυγίσουν όλα τα σάπια σταφύλια κι εκείνος τα αγόρασε
Μετά, τους είπε να τα πετάξουν οι ίδιοι, αφού δεν γινόταν να τα χρησιμοποιήσουν. Ο Τσάνταλης νοιαζόταν πολύ για τη σχέση που θα έχτιζε με τους αμπελουργούς.
Οι επιτυχίες του Τσάνταλη στο χώρο της οινοποιίας
Ο Τσάνταλης κατέληξε να έχει το μεγαλύτερο δίκτυο συνεργαζομένων αμπελουργών σε πανελλαδικό επίπεδο και μία από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις οινοποιίας στην Ανατολική Ευρώπη.
Η μεγαλύτερή του προσφορά στον κλάδο της οινοποιίας στην Ελλάδα ήταν το εμφιαλωμένο κρασί.
Κατάφερε να εξαπλώσει τις αμπελοκαλλιέργειες, σε πολλές περιοχές και ειδικά στη Βόρεια Ελλάδα, όπου ο αγροτικός πληθυσμός είχε χάσει το ενδιαφέρον για τέτοιες εργασίες. Στήριζε τους αμπελουργούς, με στόχο να επενδύουν κυρίως σε εγχώριες ποικιλίες.
Την δεκαετία του ’70, ο Τσάνταλης κατάφερε να φτιάξει το πιο «μοντέρνο» κρασί. Οι περισσότερες επωνυμίες κρασιού έως τότε, ήταν εμπνευσμένες από την αρχαιότητα, τονίζοντας το ένδοξο παρελθόν.
Διαφήμιση του Μακεδονικού «Τσάνταλης». Πηγή: Διαφημίσεις μιας άλλης εποχής (Facebook)
Το 1975 βγήκε στην αγορά ο λευκός «Αγιορείτικος»
Ήταν το προϊόν – ορόσημο για την εξέλιξη του κλάδου της οινοποιία στην Ελλάδα. Οι Έλληνες είχαν συνηθίσει να πίνουν εντελώς ξηρά κρασιά. Ο «Αγειορίτικος» έφερε την επανάσταση στο χώρο, καθώς είχε αρωματικό χαρακτήρα και ελαφρώς ημίξερη γεύση. Η πρωτοπορία του Τσάνταλη ενθουσίασε τους καταναλωτές.
Ο Κωνσταντίνος Λαζαράκης, κάτοχος του ύψιστου τίτλου στο χώρο του κρασιού «Master of Wine», ανέφερε στο περιοδικό «FOOD & W/NE»:
«Εκείνη την εποχή, όσοι ήθελαν να κάνουν το κρασί τους μόδα, επέλεγαν κάποιο ευφάνταστο όνομα ή μια πρωτότυπη συσκευασία. Ο Τσάνταλης ήταν ο πρώτος, κατά τη γνώμη μου, που έκανε την έξυπνη κίνηση και επένδυσε σε ένα ποιοτικό κρασί φιλικό προς όλους, το οποίο διέθετε στην αγορά σε μεγάλες ποσότητες και χαμηλή τιμή».
Η επιτυχία του Τσάνταλη ήταν να δημιουργήσει ένα κρασί που θα ταίριαζε στον «μέσο ουρανίσκο», με τιμές προσιτές για όλους.
Υπήρξε ο παράγοντας που συνέβαλε στην εκ νέου δημιουργία του εγκαταλελειμμένου αμπελώνα στο Άγιο Όρος.
Ο Τσάνταλης κατόρθωσε να αναπτύξει την ελληνική οινοποιίας εκτός και εντός τω συνόρων.
