Στην τελική, άμα ζεις στην Αθήνα το 2023, γιατί να διαλέξεις να δώσεις μια μικρή γκαρσονιέρα με ενοίκιο, αντί να κυνηγήσεις το γρήγορο και ζεστό χρήμα από τους τουρίστες που ψάχνουν ένα cozy κατάλειμμα και προπληρώνουν; Και σε περίπτωση που καταλήξεις στην πρώτη επιλογή ενοικίασης, γιατί να μην ανεβάσεις την τιμή στα επίπεδα που έχει καθορίσει η ανεξέλεγκτη από το κράτος εκτόξευση των μισθωμάτων; Σπίτια δεν υπάρχουν, από την άλλη, φοιτητές υπάρχουν άπειροι και συνεχώς ανανεώνονται, οπότε αργά ή γρήγορα θα κλείσεις τη συμφωνία που ζητάς.
Αυτή είναι η φιλοσοφία που ορίζει την αγορά ακινήτων τα τελευταία χρόνια (ειδικά από τον κορονοϊό και έπειτα), εν απουσία ολοκληρωμένης στεγαστικής πολιτικής από το κράτος, φτάνοντας αυτή τη στιγμή σε μια πρωτοφανή εφιαλτική κατάσταση που εξαφανίζονται τα χαμηλά ενοίκια και το πλαφόν έχει πια σκαρφαλώσει άνω των 300 ευρώ, ακόμη και για χρέπια ελάχιστων τετραγωνικών, ακόμη και για περιοχές εκτός κέντρου.
Τα στοιχεία αυτά προέκυψαν από το report του Πανελλαδικού Δικτύου E-Real Estates για τα φοιτητικά ενοίκια τη σεζόν που ξεκινά.
Πρωταθλήτρια στις αυξήσεις ενοικίων η Ελλάδα και ειδικά η Αθήνα, τόνισε χαρακτηριστικά ο πρόεδρος του δικτύου Θεμιστοκλής Μπάκας. Αρκούν μερικά παραδείγματα για να δούμε την αλλαγή σε βάθος χρόνου: γκαρσονιέρα 35 τ.μ. στο Παγκράτι στοίχιζε 160-210 ευρώ το 2016 και σήμερα το ίδιο διαμέρισμα κυμαίνεται στα 380-550 ευρώ· ανάλογη γκαρσονιέρα στου Ζωγράφου είχε ενοίκιο 180-220 ευρώ το 2016 και 340-450 το 2023. Τα δεδομένα από το δίκτυο E-Real Estates δείχνουν συσσωρευτική αύξηση 60% στα μισθωτήρια της Αθήνας, κατά την περίοδο 2017 έως σήμερα.
Πέρα από την απελπισία, ποια επιλογή έχει μείνει σε φοιτητές και κόσμο που ψάχνει ένα μικρό δυάρι ή γκαρσονιέρα; Ποιες είναι οι περιοχές όπου υπάρχει η έστω μικρή πιθανότητα να βρεις χαμηλό ενοίκιο σήμερα στην Αθήνα;
Μηδενική διαθεσιμότητα στις φοιτητικές περιοχές
© Aris Oikonomou /SOOC
Σύμφωνα με τα στοιχεία που συνέλεξε από ιστοσελίδες αγγελιών ακινήτων το Πανελλαδικό Δίκτυο E-Real Estates, τα οικήματα έως 50 τ.μ. άνω του 1ου ορόφου μέχρι 300 ευρώ τείνουν πια να εκλείψουν. Πέρσι, η διαθεσιμότητα αυτής της κατηγορίας στην Αθήνα ανερχόταν στο 12,47% και φέτος έχει κάνει δραματική βουτιά στο 2,89%. Το πρόβλημα εντείνεται στις περιοχές του κέντρου και του Πειραιά (0,94%), όπου κατά βάση αναζητούν στέγη οι φοιτητές των πανεπιστημίων, όπως και στα νότια προάστια (1,62%).
Και τι είδους σπίτια αφορά αυτή η τρομερή μειοψηφία; Κατασκευές της δεκαετίας του 1980 ή και παλιότερες, μη ανακαινισμένα, με όλα τα προβλήματα που συνεπάγεται αυτή η παλαιότητα. Σε διαφορετική περίπτωση, το ενοίκιο ανεβαίνει και στο 48,2% των περιπτώσεων σε γκαρσονιέρες (έως 50 τ.μ. άνω του 1ου ορόφου) μιλάμε για ενοίκια άνω των 500 ευρώ.
Τι φταίει για αυτή την κατάσταση, που δείχνει να μην έχει τέλος; «Πρώτον, μηδενική οικοδομική δραστηριότητα τα τελευταία χρόνια· δεύτερον, το γεγονός ότι αδυνατούν οι νέοι να πάρουν στεγαστικά δάνεια, διότι τα ιδρύματα ζητούν 30-40 % ιδία συμμετοχή στην αγορά του ακινήτου· και τρίτον, η βραχυχρόνια μίσθωση που έχει μείνει ανεξέλεγκτη ειδικά σε περιοχές όπως η Αθήνα, που μετράει 12.000 εγγεγραμμένα ακίνητα AirBnB», όπως εξήγησε στο Kontra ο πρόεδρος του Πενελλήνιου Δικτύου E-Real Estates, Θεμιστοκλής Μπάκας.
Αλλά ο σημαντικότερος λόγος που συμπυκνώνει όλα τα παραπάνω είναι πως «ενώ βλέπαμε ότι έρχεται βαθιά στεγαστική κρίση από το 2019, η χώρα μας δεν έχει αποκτήσει ακόμη ολοκληρωμένο σχέδιο στεγαστικής πολιτικής, σε σημείο που να μην παρέχονται καν φοιτητικές εστίες σε όλα τα ιδρύματα».
Πώς και πού είναι τα «φθηνά σπίτια»
© Alexandros Michailidis / SOOC
Το να ζεις στο ενοίκιο έχει μετατραπεί σε διαρκές κυνήγι – τα συμβόλαια αποκτούν όλο και μικρότερη διάρκεια, ο ενοικιαστής καλείται να διαπραγματευτεί αυξήσεις ίσως και κάθε χρόνο, το άγχος της έξωσης ανεβαίνει και τελικά περιοχές που παραδοσιακά διέθεταν τις χαμηλότερες τιμές (μεσοσταθμικά) για ενοικίαση διαμερίσματος-στούντιο στην Αττική, περιοχές όπως η Πατησίων και η Κυψέλη, έχουν ξεφύγει από το όριο του φθηνού με τις τιμές να ξεκινούν από 350 ευρώ, επειδή κατά βάση προτάσσουν το προσόν του Μετρό, της εγγύτητας στο Κέντρο κοκ.
Από τα παραδείγματα κατοικιών με ζητούμενο μίσθωμα έως 300€/μήνα που εντόπισε η έρευνα του Πανελλήνιου Δικτύου E-Real Estates, παρατηρούμε ότι πρόκειται για ακίνητα μικρότερα των 30τμ, που έχουν συχνά σοβαρές ελλείψεις (π.χ. χωρίς ασανσέρ, χωρίς τέντες) και είναι αρκετά πιθανό να πρόκειται για κατασκευασμένα δώματα (πρώην πλυσταριά).
Μεγαλύτερο –αλλά επ’ ουδενί μεγάλο– ποσοστό διαθεσιμότητας φοιτητικών κατοικιών με ζητούμενο μίσθωμα έως 300€ κατέχουν τα Δυτικά Προάστια, με το μάλλον απογοητευτικό νούμερο του 3,7%. Σύμφωνα με τις πιο εξειδικευμένες πληροφορίες που μετέφερε το Spitogatos Insights για το δεύτερο τρίμηνο του 2023, μερικές από τις πιο οικονομικές περιοχές στην Αττική είναι οι Αχαρναί με μέση ζητούμενη τιμή ενοικίασης στα 6,4€/τ.μ. και ο Κορυδαλλός με 6,8€/τμ.
Βοήθειά μας.
