Ποτάμι που λατρευόταν στην Αρχαιότητα ως θεός, ο Νέστος είναι χωρίς καμία αμφιβολία ένα από τα πιο ενδιαφέροντα ποτάμια της Ελλάδας. Γεμάτος τεράστια υδροχαρή δάση με αμέτρητα σπάνια είδη χλωρίδας -πανίδας και απίστευτες διαδρομές μέσα στην παρθένα φύση, ο Νέστος μήκους 230 χιλιομέτρων αποτελεί το φυσικό σύνορο μεταξύ Μακεδονίας και Θράκης έχοντας υπάρξει μάλιστα στο παρελθόν για πολύ λίγο και το ανατολικότερο σύνορο της Ελλάδας. Ποτάμι δύσκολο και ελάχιστα πλοηγήσιμο, ο Νέστος εμφανίζεται για πρώτη φορά με αυτό το όνομα σε έργα του Ηροδότου, ενώ σύμφωνα με τον μύθο, γεννήθηκε από τον Ωκεανό και την Τηθύ πριν καν καλά καλά εμφανιστούν οι άνθρωποι στη γη.
Από τους Τοξότες μέχρι την Σταυρούπολη (και αντίστροφα), καταλαβαίνετε αμέσως πως εδώ βρίσκεστε σε μία από τις πιο ευαίσθητες προστατευόμενες περιοχές της Ελλάδας. Λίγο η πλούσια βλάστηση από ιτιές, πλατάνια, σπάνια λουλούδια και λίγο οι αετοί μαζί με τους αγριόγυπες και τα άγρια άλογα είναι κάτι παραπάνω από αρκετά, για να απολαύσετε τις μαγευτικές ορειβατικές διαδρομές της περιοχής διάρκειας περίπου 7-8 ωρών που σας επιτρέπουν να βιώσετε στο έπακρο την μαγεία των Στενών του Νέστου.
Βέβαια, για μια γρήγορη ματιά, αρκεί απλώς μια επίσκεψη στο υπαίθριο παρατηρητήριο των Στενών του Νέστου σε υψόμετρο 890 μέτρων από όπου μπορεί να απολαύσει κανείς ευκολότερα την ανοιχτωσιά του τοπίου. Φυσικά, σε περίπτωση που η περιπέτεια στην άγρια φύση δεν είναι καθόλου το φόρτε σας, απλά μπορείτε να δοκιμάσετε να κάνετε την παραποτάμια διαδρομή με το τρένο. Αράξτε δίπλα στο παράθυρο και απολαύστε το άγριο τοπίο των στενών μέσα από μια μισάωρη σιδηροδρομική διαδρομή που παίζει «κρυφτό» με το παραποτάμιο οικοσύστημα του Νέστου.
Κοτζά Ορμάν -Το «στοιχειωμένο» τεράστιο δάσος
Γνωστό ως μεγάλο δάσος στα τουρκικά, το Κοτζά Ορμάν είναι χωρίς δεύτερη σκέψη το σημαντικότερο οικοσύστημα του Νέστου. Το ιστορικό δάσος με δέντρα, που κάποτε έφθαναν σε μήκος τα 40 μέτρα, έχοντας επιβιώσει από αιώνες αυτοκρατοριών και κατακτήσεων, κατακάηκε στη διάρκεια στρατιωτικών επιχειρήσεων τη δεκαετία του ‘40. Συνδεδεμένο με μύθους για στοιχειά και κατάρες, το σκοτεινό Κοτζά Ορμάν παραμένει ένα από τα σημαντικότερα δάση στην Ελλάδα με συνολική έκταση 4.500 στρέμματα, ενώ παρά την τεράστια οικολογική καταστροφή στον 20ό αιώνα, φιλοξενεί στα έγκατά του σπάνια είδη ζώων, μέχρι και τους σχεδόν εξαφανισμένους λίγκες.
Εκτάσεις γεμάτες σφενδάμια, λεύκες, σκλήθρα και μελιές μαζί με πληθυσμούς άγριων ζώων συνθέτουν το οικοσύστημα του Μεγάλου Δάσους που, όπως μας πληροφορεί ο Ηρόδοτος, ήταν το τελευταίο σημείο που μπορούσε να δει κανείς αρχαία λιοντάρια στην αρχαία Ελλάδα. Αν και σήμερα τα λιοντάρια εξαφανίστηκαν για τα καλά, το Κοτζά Ορμάν έχει τεράστια οικολογική αξία, γιατί αποτελεί ένα από τους σημαντικότερους βιοτόπους μελισσών σε ολόκληρη την Ευρώπη, ενώ είναι μια ενδιαφέρουσα πρόταση για φυσική εξερεύνηση, άπαξ και βρεθείτε σε Καβάλα ή Ξάνθη.
Φυσικά, όπως κάθε ποτάμι, έτσι και ο Νέστος ολοκληρώνει το ταξίδι του στην θάλασσα και χύνεται στα ανοιχτά του Αιγαίου λίγο πιο πάνω από την Θάσο σχηματίζοντας ένα από τα σπουδαιότερα δέλτα ποταμού στην ελληνική επικράτεια. Εκτεινόμενο σε μια έκταση περίπου 550.000 στρεμμάτων που φτάνει μέχρι τις λίμνες Βιστωνίδα και Ισμαριδα, το Δέλτα του Νέστου έχει ενταχθεί στον Κατάλογο Υγροτόπων Διεθνούς Σηµασίας, στη Σύµβαση Ραµσάρ, στο δίκτυο Natura 2000, καθώς και στις Περιοχές Ειδικής Προστασίας της Ορνιθοπανίδας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ακόμη, η ευρύτερη περιοχή του Δέλτα του Νέστου περιλαμβάνει επτά µικρές λίµνες στα βορειοανατολικά της Χρυσούπολης, καθώς και οκτώ λιµνοθάλασσες με τις πιο διακριτές να είναι αυτές της Βάσσοβας, του Ερατεινού, του Αγιάσµατος, της Κεραµωτής, του Μοναστηρακίου, των Μαγγάνων και του Ερασµίου, όπου μπορείτε να δείτε περισσότερα από 200 είδη πτηνών που έχουν καταγραφεί στην περιοχή.
