Η Γιούλα Γιαννάκη είναι μια ταξιδεύτρια μεγάλων μουσικών έργων του 21ου αιώνα, προσφέροντας λαϊκά χάδια μέσω της αμεσότητας της, χωρίς να της λείπει η καλλιτεχνική μυητική περιπλάνηση σε ανατολίτικες – περσικές μελωδίες. Η καταξιωμένη πιανίστρια και ερμηνεύτρια μιλάει για πρώτη φορά στο Μoney & Life.
Η Γιούλα Γιαννάκη έχει συνεργαστεί με τους διεθνώς καταξιωμένους καλλιτέχνες όπως με τον συνθέτη και ερμηνευτή Kudsi Erguner, με τον τραγουδιστή Nezih Uzel, με τον κλαρινετίστα και μαέστρο Fatos Qerimaj και με την τραγουδίστρια Touria Hadraoui. Έχει συνθέσει μουσική για μια ταινία μικρού μήκους σε σκηνοθεσία του Piero Bordin, που γυρίστηκε στο Saint Tropez και παρουσιάστηκε με επιτυχία σε Ευρωπαϊκά Φεστιβάλ Κινηματογράφου.
Έχει στο ενεργητικό της 6 προσωπικά cd και ένα βινύλιο : δύο με προσωπικές της συνθέσεις και τέσσερα σόλο πιάνο (συμπεριλαμβανομένων των έργων “Alban Berg Sonata Op.1” και “Robert Schumann Op.82”). Το 2014 συνεργάστηκε με το «Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος» στο «Lyssistrata Project» στην Αυστρία και έλαβε εξαιρετικές κριτικές. Τον Μάρτιο του 2017 πραγματοποίησε συναυλία στην “Force Technology” στην Κοπεγχάγη. Το Album “Six T.S. Elliot Songs του Γιάννη Χρήστου κυκλοφορεί στις πλατφόρμες I-Tunes, Amazon & Spotify
Το 2014 συνεργάστηκε με το «Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος» στο «Lyssistrata Project» στην Αυστρία και έλαβε εξαιρετικές κριτικές. Τον Μάρτιο του 2017 πραγματοποίησε συναυλία στην “Force Technology” στην Κοπεγχάγη. Το Album “Six T.S. Elliot Songs του Γιάννη Χρήστου κυκλοφορεί στις πλατφόρμες I-Tunes, Amazon & Spotify.
Μoney & Life: Γιούλα, σε ποια δημιουργική στιγμή σε βρίσκουμε αυτό τον καιρό;
Γιούλα Γιαννάκη: Με βρίσκετε σε μία πολύ καλή δημιουργική φάση. Ετοιμάζω κάποια ρεσιτάλ με έργα σημαντικών σύγχρονων Ελλήνων συνθετών για την Αυστρία. Το “project” αυτό ξεκίνησε από την συνεργασία μου με τον πολύ αξιόλογο συνθέτη Χρήστο Ευστ. Δημάκη, με τον οποίο συνεργάστηκα με αφορμή ένα ρεσιτάλ στο ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ Σερρών.
Πιστεύω ότι είναι πάρα πολύ σημαντικό να παίζονται έργα, που γράφονται “τώρα”. Οι προηγούμενοι ο,τι είχαν να πουν , το είπαν . Αν η μουσική δεν εκφράζει το παρόν είναι για τα μουσεία και τα ιδρύματα.
Τα έργα αυτά θα ηχογραφηθούν επίσης.
Με την παραγωγό καλλιτεχνικών εκδηλώσεων Βίκυ Παρασκευοπούλου ετοιμάζουμε κάποιες συναυλίες και εμφανίσεις με την σημαντική ερμηνεύτρια Ρηνιώ Κουρδάκη, η οποία επιλέχθηκε από τον Μάνο Χατζιδάκι για να κάνει την πρώτη ζωντανή εκτέλεση , υπό την διεύθυνση του ίδιου, των πέντε τραγουδιων από το έργο “Οι Μπαλάντες της οδού Αθηνάς” στη Κέρκυρα το 1982. Στις συναυλίες αυτές συμπράττει μαζί μας ένας πολύ αξιόλογος σαξοφωνίστας, ο Δημήτρης Χουντής. Με τον Θέμη Ροδαμίτη συνεργαζόμαστε πάνω σε ένα πρόγραμμα δικής του επιμέλειας προορισμένο για εκδηλώσεις με θεματικές.
Παράλληλα ηχογραφώ σταδιακά τα τραγούδια μου, τα οποία μπορούν να ακούσουν οι ενδιαφερόμενοι στο κανάλι μου στο “You Tube”. Τέλος με τον Βαγγέλη Φίλιππα έχουμε ξεκινήσει ένα project Spoken Word ως “Bohemian Hasmody”. Πρόκειται για μία νέα σκηνή, η οποία εκτός από ενδιαφέρον έχει και έντονη δυναμική με συμμετοχή νέων, αξιόλογων ανθρώπων.
Μoney & Life: Κλασσική μουσική και λαϊκή μουσική. Εξήγησέ μας τα στερεότυπα, τους διαχωρισμούς , αλλά και τις κοινές “μουσικές οδούς”.
Γιούλα Γιαννάκη: Η μουσική είναι μία. Οι διαχωρισμοί απομακρύνουν τον ακροατή από την ουσία. Τι θα πει λαϊκή και κλασσική μουσική ; Προσωπικά αυτοπροσδιορίζομαι ως “λαϊκή” μουσικός. Με την έννοια της αμεσότητας στην έκφραση. Οι διαχωρισμοί έγιναν από θεωρητικούς και μεσάζοντες οι οποίοι ευθύνονται σε μεγάλο βαθμό για τον στερεοτυπικό τρόπο αντιμετώπισης της μουσικής. Όταν ο Μπαχ σημείωνε το ποίκιλμα δεν είχε στο μυαλό του τους τυπολάτρεις του μέλλοντος. Μία ιδέα έδινε. Ο μουσικός τη μία φορά έπαιζε την τρίλια έτσι και την άλλη αλλιώς και σε άλλο σημείο του έργου. Μπήκαν στη μέση κάποιοι θεωρητικοί – αποτυχημένοι μουσικοί που το έριξαν στην έρευνα και έφτιαξαν κάποια θεωρητικά “Ευαγγέλια” για ανθρώπους που δεν ξεφεύγουν ποτέ από την “Μαθητεία”. Δεν χρειάζεται άλλη ναφθαλίνη. Ας αφήσουμε τα έργα να αναπνεύσουν.
Μoney & Life: Θα μπορούσε ο Τσιτσάνης να ακουστεί στη Βιέννη; Να συντεθεί παραδείγματος χάρη μία σουίτα με ενορχηστρωμένα τραγούδια του, όπως επεξεργάστηκαν ο Σκαλκώτας ή ο Χατζιδάκις παραδοσιακούς χορούς;
Γιούλα Γιαννάκη: Ο Τσιτσάνης θα μπορούσε να ακουστεί στη Βιέννη, έχει γίνει άλλωστε αυτό. Υπάρχουν πολλοί αυστριακοί με ωραίες καλοκαιρινές αναμνήσεις απο τα ελληνικά νησιά. Και η προερχόμενη από την Ανατολή μελωδία πάντα συγκινεί. Δεν θα μπορούσε όμως να ξεφύγει από το φολκλορ.
Ο Σκαλκώτας ενσωμάτωσε στο έργο “Κοντσέρτο για δύο βιολιά” το θέμα από το τραγούδι του Τσιτσάνη “Η μάγισσα της Αραπιάς” με τέτοιο τρόπο, που απέφυγε συνειδητά κάθε φολκλορική επίφαση. Στο “Arnold Schoenberg Zentrum” στη Βιέννη βρίσκεται ανάμεσα στους μεγαλύτερους συνθέτες παγκοσμίως και στην Ελλάδα του είχαν δώσει το τελευταίο αναλόγιο στην ορχήστρα.
Ο σπουδαίος συνθέτης κάνει τον ακροατή να σκεφτεί, όχι απλώς να συγκινηθεί. Το συναίσθημα κινητοποιείται εύκολα. Το μυαλό όμως όχι. Αυτός είναι και λόγος που αυτή την στιγμή σπουδαίοι συνθέτες σύγχρονης μουσικής βρίσκονται στο περιθώριο και αποκλεισμένοι από τα φεστιβάλ. Τα τραγούδια ή τα τραγουδάκια “συμφέρουν” το σύστημα.
Τα κοινωνικά και τα πολιτικά προβλήματα είναι τεράστια. Δεν θέλει το σύστημα έργα, που να κάνουν τον ακροατή να σκέφτεται. Είναι επικίνδυνο. Ενώ με τους συναισθηματισμούς εκτονώνεται προσωρινά η κατάσταση και συνεχίζουμε ακάθεκτοι στον όλεθρο.
Θα προτιμούσα να μην συγκρίνουμε τον Σκαλκώτα με τον Χατζιδάκι και τον Τσιτσάνη. Είναι διαφορετικά τα συνθετικά τους μεγέθη. Δεν είναι το ίδιο να γράφεις ατονική μουσική και να κάνεις το θέμα “μπίλιες” με το να γράφεις μία ωραία μελωδία. Είναι άλλος ο βαθμός δυσκολίας. Στις μεγάλες φόρμες φαίνεται η ένδεια ή η ικανότητα του συνθέτη.
Μoney & Life: Για να ερμηνεύσει κανείς έναν δημιουργό, οφείλει να εξαφανίσει ή να ξανακερδίσει τον εαυτό του; Ή μήπως και τα δύο;
Γιούλα Γιαννάκη: Οφείλει απλά να ακούσει τον εαυτό του. Προσωπικά απεχθάνομαι τον όρο ερμηνευτής.
Ο ερμηνευτής είναι ένας μεσολαβητής ανάμεσα στο συνθέτη και το κοινό.
Το “star system” έχει δώσει στον “ερμηνευτή ” ένα ρόλο περισσότερο σημαντικό από ό,τι έχει στη πραγματικότητα. Ο ρόλος του είναι να μεταφέρει το έργο στον ακροατή και όχι να δείξει πόσο σπουδαίος είναι. Η βιομηχανία της κλασσικής μουσικής έχει ξεπέσει εντελώς. Βγαίνει, ας πούμε, γνωστή σοπράνο διεθνούς φήμης σε “video clip” σε πισίνα με μαγιώ και τραγουδάει άρια του Verdi. Είναι δυνατόν; Τι σχέση έχει ο Verdi με αυτό το σκηνικό;
Ο συνθέτης “στο βάθος κήπος” και ο μεσολαβητής στο επίκεντρο; Κάτι άλλο που έχω παρατηρήσει είναι, ότι οι μουσικοί, αντί να παίξουν το έργο, το περιγράφουν. Με ανατριχιαστικές λεπτομέρειες μεν, το περιγράφουν δε. Σα να γράφουν έκθεση ιδεών. Το έργο θέλουμε να ακούσουμε, όχι την άποψή του κάθε ..”ερμηνευτή”.
Αυτό φυσικά συνέβη, γιατί οι συνθέτες ήταν και είναι πολύ δύσκολα διαχειρίσιμοι από τη μουσική βιομηχανία, ενώ οι περισσότεροι “ερμηνευτές”- ευτυχώς όχι όλοι, πολύ πιο συνεργάσιμοι για προφανείς λόγους.
Μoney & Life: Πώς κατορθώνει ένας ερμηνευτής να προσεγγίζει διαφορετικές εποχές και είδη μουσικής αποδίδοντας το πνεύμα τους και τα κοινωνικά τους συμφραζόμενα;
Γιούλα Γιαννάκη: Δεν κατορθώνει ο ερμηνευτής να αποδώσει τίποτα. Αν καταφέρει να εκφράσει τον εαυτό του, να είναι κι ευχαριστημένος. Πώς να ερμηνεύσει κανείς ένα έργο που έχει γραφτεί το 1.800, ας πούμε, όταν ο συνθέτης ταξίδευε με άμαξα, ενώ αυτός μποτιλιαρισμένος ακούει κόρνες και γκάζια δίκυκλων;
Μoney & Life: Μουσικός, ερμηνευτής, καλλιτέχνης σημαίνει αρμονία , βασικό συστατικό κοινωνικής υγείας, μέσα από την έκφραση των συναισθημάτων. Προσδιόρισέ μας το κοινωνικό στίγμα ενός καλλιτέχνη στις μέρες μας σύμφωνα με όσα συμβαίνουν γύρω μας. ( Κοινωνικές αλλαγές, ανισότητες, αναταραχές και καλλιτέχνες).
Γιούλα Γιαννάκη: Ο καλλιτέχνης είναι ένα “φύσει – θέση «ναρκισσιστικό» ον. Ασχολείται κυρίως με τον εαυτό του, τον συναισθηματικό του κόσμο κλπ. Σε ένα βαθμό είναι και φυσικό αυτό και απαραίτητο. Άλλωστε στην εποχή μας έχει καλλιεργηθεί ο ατομισμός σε τέτοιο βαθμό σε όλους τους τομείς και ο άνθρωπος σκέφτεται και δρα ως μονάδα.
Αυτό καλλιεργήθηκε επιμελώς μέσα από τα Μέσα Μαζικής Αποβλάκωσης και των προτύπων που αυτά προωθούν και μέσα από τις πολιτικές που εστιάζουν στα ατομικά δικαιώματα εναντίον των κοινωνικών (Α. Μπαντιού “Περί ηθικής”). Η ανέχεια και η πλήρης απαξίωση των κοινωνικών δικαιωμάτων από το ίδιο το κράτος έχουν οδηγήσει τον άνθρωπο σε έναν αγώνα δρόμου και επιβίωσης και δεν προλαβαίνει να σκεφτεί πόσω μάλλον να δράσει ως κοινωνικό ον. Και ο καλλιτέχνης μία τέτοια περίπτωση είναι.
Εξαιτίας των δυσμενέστατων συνθηκών επιβίωσης συνειδητοποίησαν οι καλλιτέχνες τον κοινωνικό τους ρόλο ξανά και αυτό είναι θετικό. Για να επέλθει αρμονία θα πρέπει να προϋπάρξει ισονομία, σύστημα δημόσιας υγείας, δημόσιας παιδείας -καί μουσικής παιδείας παρεχόμενης από το κράτος και όχι από επιχειρήσεις (ωδεία), που λειτουργούν ως κερδοσκοπικές εταιρείες. Να σταματήσουν οι κατασχέσεις πρώτης κατοικίας. Να μην υπάρχουν άστεγοι στους δρόμους… Τότε ίσως θα μπορέσουμε να μιλήσουμε για αρμονία.
Μoney & Life: Αν καλλιτέχνης σημαίνει κατάθεση ψυχής και ζωή μέσα από την δημιουργία , τι απουσιάζει σήμερα;
Γιούλα Γιαννάκη: Απουσιάζει η ζωή. Γιατί η ζωή έχει καταντήσει «επιβίωση».
Αλλά και η ψυχή. Αφού ζούμε σε έναν εικονικό κόσμο, όπου το “φαίνεσθαι” έχει αντικαταστήσει το “είναι” και η εικόνα τον ψυχικό κόσμο.
Συνέντευξη – Επιμέλεια: Δημήτρης Βουρλιωτάκης – Νεκτάριος Ντ. Χορμοβίτης
