Ο θρυλικός ηθοποιός Ντόναλντ Σάδερλαντ άφησε την τελευταία του πνοή στις 20 Ιουνίου 2024, σε ηλικία 88 ετών, βυθίζοντας τον κόσμο του κινηματογράφου σε πένθος.
Η καριέρα του, που εκτεινόταν για πάνω από πέντε δεκαετίες, σημαδεύτηκε από αμέτρητες ερμηνείες σε εμβληματικές ταινίες, καθιστώντας τον έναν από τους πιο αξιόλογους και αναγνωρίσιμους ηθοποιούς όλων των εποχών.
Γεννημένος στον Καναδά στις 17 Ιουλίου 1935, ο Donald McNichol Sutherland ξεχώριζε από τους συμμαθητές του ως αγόρι με ύψος 1,90μ. Ξεχώριζε, όχι μόνο εξαιτίας αυτών των έντονων μπλε ματιών που μάγευαν το κοινό από τις σχολικές παραστάσεις.
Το ντεμπούτο του ως ηθοποιός ήρθε, όπως και τόσων άλλων συναδέλφων του, με μικρούς ρόλους και εμφανίσεις σε τηλεοπτικές παραγωγές: Studio 4, Man of the World, Suspense, The Odd Man και πολλές άλλες, μεταξύ 1963 και 1964. Ήταν ακριβώς το ’64, μετά από μια πολύ σύντομη εμφάνιση σε μια ταινία την προηγούμενη χρονιά, που του πρόσφερε την ευκαιρία να περάσει από τη μικρή στη μεγάλη οθόνη.
Μεταξύ αυτών, ξεχωρίζουν οι “MASH”, “Klute”, “Don’t Look Now”, “The Dirty Dozen”, “Ordinary People”, “Hunger Games” και “Ad Astra”. Ο Σάδερλαντ δεν δίστασε να αναλάβει ποικίλους ρόλους, ενσαρκώνοντας με άνεση τόσο δραματικούς όσο και κωμικούς χαρακτήρες, αποδεικνύοντας το εύρος του υποκριτικού του ταλέντου.
Η ιταλική ταινία Il castello dei morti vivi (Το κάστρο των ζωντανών νεκρών) του Luciano Ricci άνοιξε την πόρτα στον κινηματογράφο του είδους, ο οποίος τον συνόδευσε στο πρώτο μέρος της καριέρας του (με τα Πέντε κλειδιά του τρόμου, Μια νύχτα για να πεθάνει).Αλλά σε αντίθεση με πολλούς συναδέλφους του, ο Donald Sutherland δεν θεώρησε ποτέ την τηλεόραση ως “εφεδρεία” για ηθοποιούς που δεν άξιζαν τον κινηματογράφο. Έχει πρωταγωνιστήσει σε cult σειρές και μίνι σειρές, από το Simon Templar (το 1965) μέχρι το Special Agent (το ’67), από το Salem’s Lot (το ριμέικ του 2004) μέχρι το Human Trafficking – The Sex Slaves (το 2005), από το Dirty Sexy Money (η σειρά του 2007 που στηρίχθηκε στον χαρακτήρα του) μέχρι το The Pillars of the Earth.
Η μεγάλη του επιτυχία στον κινηματογράφο ήρθε το 1967 με τη βραβευμένη με Όσκαρ ταινία του Robert Aldrich The Dirty Dozen, για την αδίστακτη αποστολή δώδεκα καταδικασμένων δολοφόνων που εκπαιδεύτηκαν από έναν αντάρτη του αμερικανικού στρατού.
Ενώ συνέχισε να πηγαινοέρχεται μεταξύ κινηματογράφου και τηλεόρασης, δουλεύοντας εκτενώς, το 1970 τον επέλεξε ο Ρόμπερτ Άλτμαν για το M.A.S.H., που κέρδισε το Όσκαρ Καλύτερου Σεναρίου, για να απεικονίσει ως Hawkeye τη ζωή σε ένα αμερικανικό στρατιωτικό νοσοκομείο κατά τη διάρκεια του πολέμου της Κορέας, εν μέσω μακάβριου χιούμορ και γολγορολαγνικών αστείων σε μια προσπάθεια να υποβαθμίσει τη φρίκη του πολέμου.Ο Σάδερλαντ πρωταγωνιστεί στο έπος του επιθεωρητή Κλουτ, στην ταινία-σκάνδαλο Μια Βενετία… Ένας συγκλονιστικός κόκκινος Δεκέμβρης (Don’t Look Now), στην οποία δίνει ζωή σε έναν άνθρωπο που βρίσκεται στα πρόθυρα της τρέλας μετά από ένα πολύ σοβαρό πένθος, την ώρα που ένας κατά συρροή δολοφόνος πραγματοποιεί ένα μακελειό στην πόλη.
Από τον Bertolucci στον Fellini και τον Landis
Το 1975 ήταν η χρονιά της “Ημέρας της ακρίδας”, όπου ο John Schlesinger τον σκηνοθέτησε στην ιστορία ενός αγώνα ενάντια στον αδίστακτο κόσμο του Χόλιγουντ, ενώ την επόμενη χρονιά ο Bernardo Bertolucci τον ήθελε για το αθάνατο αριστούργημά του “Novecento”, μια ιστορία της Ιταλίας του 20ού αιώνα, δίπλα στους Burt Lancaster, Robert De Niro, Gérard Depardieu, Sterling Hayden, Alida Valli και Stefania Sandrelli.
Ήταν ένας καθαγιασμός: ο Ντόναλντ Σάδερλαντ απέδειξε το ταλέντο του και έγινε μέλος της ελίτ του Χόλιγουντ που είχε την πολυτέλεια να επιλέγει τους ρόλους της.
Μετά το Il Casanova του Federico Fellini με τον μετρ του κινηματογράφου μας, πρωταγωνίστησε για τον John Landis στο Laugh for laughs και θα επέστρεφε σε αυτόν την επόμενη χρονιά, το 1978, για να συμμετάσχει στην cult ταινία του Landis με τον John Belushi: Animal House.
Την ίδια χρονιά πρωταγωνίστησε στην ταινία 1855 – Η πρώτη μεγάλη ληστεία τρένου, σε σενάριο και σκηνοθεσία Michael Crichton και με πρωταγωνιστή τον Sean Connery.
Επίσης, το 1978, μια από τις χρυσές του χρονιές, πρωταγωνίστησε αριστοτεχνικά στο ριμέικ του The Invasion of the Body Snatchers, του κλασικού sci-fi που διανεμήθηκε από εμάς ως Terror from Deep Space, και έγινε είδωλο του κινηματογράφου επιστημονικής φαντασίας.
Το 1980 ήταν η χρονιά της βραβευμένης με Όσκαρ ταινίας του Ρόμπερτ Ρέντφορντ, Ordinary People, ένα δράμα για μια οικογένεια που προσπαθεί να επιβιώσει από το θάνατο ενός από τους γιους της, ενώ την επόμενη χρονιά πρωταγωνίστησε στην ταινία The Eye of the Needle, μια θρυλική κατασκοπευτική ιστορία που διαδραματίζεται κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Ο Λουί Μαλ τον σκηνοθέτησε στην ατυχή ταινία The Usual Unknowns Made in USA (πρωτότυπος τίτλος: Crackers, 1984), στην οποία πρωταγωνιστούσε. Το 1985 συμπρωταγωνίστησε με τον Αλ Πατσίνο στην ταινία Revolution, μια ιστορία Βρετανών ακτιβιστών στη Νέα Υόρκη,Ακολούθησαν αρκετές άλλες ταινίες, όπως το The Rosary Crimes (1987), ένα μικρό, αποτυχημένο διαμάντι τρόμου που έγινε cult hit μετά την τηλεοπτική του προβολή, το Special Watchman με τον Sylvester Stallone (1989) και το υπέροχο A Dry White Season (1989), ένα θρίλερ που διαδραματίζεται στη Νότια Αφρική.
1991: άλλη μια χρυσή χρονιά για τον Ντόναλντ ΣάδερλαντΤο 1991, άλλη μια χρυσή χρονιά, πρωταγωνίστησε στο Killer Fire του Ρον Χάουαρντ, στο Scream of Stone του σπουδαίου Βέρνερ Χέρτζογκ και στο JFK – An Open Case, την κοσμοϊστορική ταινία του Όλιβερ Στόουν για την έρευνα που ακολούθησε τη δολοφονία του Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι.
Το 1992, πρωταγωνίστησε στο πλευρό του Rutger Hauer στο Buffy – The Vampire Slayer, την ταινία που έγραψε ο Joss Whedon και έμελλε να γίνει μια καλτ τηλεοπτική σειρά πέντε χρόνια αργότερα.
Το 1993 έπαιξε στο 6 Degrees of Separation, την καταξιωμένη ταινία του Fred Schepisi, ενώ την επόμενη χρονιά επέστρεψε για να αντιμετωπίσει εξωγήινους εισβολείς στο The Terror from the Sixth Moon και στη μίνι σειρά Oldest Living Confederate Widow Tells All δίπλα στην Diane Lane στην αληθινή ιστορία της Lucy Marsden.
Ακολούθησε η εξαιρετική τηλεοπτική ταινία Citizen X, η ιστορία του Ρώσου κατά συρροή δολοφόνου Andrei Chikatilo, και οι μεγάλες επιτυχίες Lethal Virus, The Moment to Kill, The Touch of Evil και Without Limits.
Τα Beyond the Mask, Instict – Αρχέγονο ένστικτο και Panic είναι άλλες επιτυχίες των τελών της δεκαετίας του 1990, ενώ η νέα χιλιετία τον βρίσκει στο καστ της ταινίας Space Cowboys, από και με τον Κλιντ Ίστγουντ, για τέσσερις πρώην αστροναύτες που επιστρέφουν στο διάστημα για μια λεπτή αποστολή.Ο Ντόναλντ Σάδερλαντ έδωσε φωνή στους Simpsons και στο Final Fantasy, επέστρεψε στην τηλεόραση για τις ταινίες The Uprising και Path to War – The Other Vietnam, πρωταγωνίστησε στο The Square of Five Moons και στο The Italian Job, άφησε το στίγμα του με την Επιστροφή στο Cold Mountain και τη μίνι σειρά Frankenstein, πήγε από το Pride and Prejudice στο Lord of War, πρωταγωνίστησε στο Ask the Dust, μια διασκευή του διάσημου μυθιστορήματος του Τζον Φάντε, ήταν τακτικός χαρακτήρας στις σειρές Commander in Chief και Dirty Sexy Money, πρωταγωνίστησε στις σειρές Reign Over Me, The Barbarian Age και Profession Assassin, στη μίνι σειρά Moby Dick και στην κωμωδία How to Kill the Boss and Live Happily, πέρασε από το Treasure Island και ήταν ο αδίστακτος πρόεδρος Snow στο έπος Hunger Games.
Μια πρόκληση που δεν τελειώνει ποτέ
Έχει εξερευνήσει κάθε είδος που υπάρχει, αλλά και υβριδικά πειράματα, του άρεσε να εργάζεται στις σειρές Crossing Lines και Trust: The Getty kidnapping, στις σειρές Measure of a Man και Ad Astra, στην επιτυχημένη μίνι σειρά The Undoing – The Unspoken Truths με τη Nicole Kidman και τον Hugh Grant.
Πέρασε από το Moonfall στο τηλέφωνο του κ. Χάριγκαν, από το Swimming with Sharks στη σειρά Lawmen – The Bass Reeves Story, την τελευταία του δουλειά που είναι αυτή τη στιγμή διαθέσιμη.
Θα έπρεπε να τον είχαμε δει στη μετα-αποκαλυπτική Χώρα της Καρδιάς, που βρίσκεται σε προπαραγωγές, αλλά αντ’ αυτού τον χάσαμε μετά από 200 τίτλους μεταξύ ταινιών και τηλεοπτικών σειρών, μετά από μια ζωή που πέρασε πειραματιζόμενος, εξερευνώντας, αποφεύγοντας να εγκλωβιστεί σε οποιονδήποτε ρόλο, ενώ έγραψε την ιστορία του κινηματογράφου και της τηλεόρασης χωρίς ποτέ να πάψει να διασκεδάζει. Το εξιστορούσε σε δεκάδες συνεντεύξεις του: δεν ήθελε να θέτει όρια στον εαυτό του, γι’ αυτόν ήταν σημαντικό μόνο να καταπιάνεται με τίτλους που ήταν διαφορετικοί από τους άλλους, κάπως διεγερτικοί, πάντα νέες προκλήσεις, ακόμα κι αν δεν αγαπήθηκαν από το ευρύ κοινό -όπως το Virus, η ταινία επιστημονικής φαντασίας του 1995 με πρωταγωνίστρια την Jamie Lee Curtis, την οποία οι θαυμαστές του μετέτρεψαν σε επιτυχημένη ταινία για home video- αλλά πάντα ενδιαφέρουσα τουλάχιστον για τον ίδιο, που αγαπούσε τις ιστορίες και το να βάζει τον εαυτό του σε κίνδυνο. Μέχρι το τέλος.
Για την σπουδαία του προσφορά στην υποκριτική, τιμήθηκε με δύο Χρυσές Σφαίρες και ένα τιμητικό Όσκαρ το 2018. Μέχρι που μια αρρώστια, την οποία είχε καταπολεμήσει επί μακρόν, τον πήρε από κοντά μας.
Το γεγονός ανακοίνωσε ο γιος του, ο ηθοποιός Kiefer Sutherland, με τα εξής λόγια:
Με βαριά καρδιά σας ανακοινώνω ότι ο πατέρας μου, Ντόναλντ Σάδερλαντ, απεβίωσε. Προσωπικά τον θεωρώ έναν από τους σημαντικότερους ηθοποιούς στην ιστορία του κινηματογράφου. Ποτέ δεν πτοήθηκε από έναν ρόλο, καλό, κακό ή άσχημο. Αγαπούσε αυτό που έκανε και έκανε αυτό που αγαπούσε, και δεν μπορείς να ζητήσεις κάτι περισσότερο από αυτό. Μια ζωή που έζησε καλά.
Τα λόγια του γιου του, Κίφερ Σάδερλαντ, αγγίζουν την ουσία του πλούσιου ταλέντου και της ξεχωριστής προσωπικότητας του ηθοποιού.
Η φράση “Ποτέ δεν πτοήθηκε από έναν ρόλο, καλό, κακό ή άσχημο” συνοψίζει άψογα την ευελιξία και το θάρρος που χαρακτήριζαν τις ερμηνείες του Σάδερλαντ. Είτε ενσάρκωνε ήρωες, είτε κακούς, ο Σάδερλαντ το έκανε με αφοσίωση και αυθεντικότητα, προσδίδοντας βάθος και ρεαλισμό σε κάθε χαρακτήρα.
Η αγάπη του για την υποκριτική, που τον συνόδευε σε ολόκληρη τη διάρκεια της καριέρας του, αποτελεί πηγή έμπνευσης για όλους τους καλλιτέχνες. Η αφοσίωσή του στο έργο του και η αυθεντική του ερμηνεία άφησαν το στίγμα τους στην ιστορία του κινηματογράφου, χαρίζοντας αξέχαστες στιγμές στους θεατές.
Ο Κίφερ Σάδερλαντ ολοκληρώνει με την φράση “Μια ζωή που έζησε καλά”, αποτυπώνοντας με ακρίβεια την ουσία της ζωής του πατέρα του. Ο Ντόναλντ Σάδερλαντ δεν ήταν απλά ένας ηθοποιός, αλλά ένας αφοσιωμένος καλλιτέχνης, ένας ακέραιος άνθρωπος και ένας στοργικός πατέρας. Η κληρονομιά του θα συνεχίσει να εμπνέει και να αγγίζει τις καρδιές των ανθρώπων για πολλά χρόνια ακόμα.
Ο θάνατος του Donald Sutherland σηματοδοτεί το τέλος μίας εποχής για τον κινηματογράφο. Η καριέρα του, που εκτεινόταν για πάνω από πέντε δεκαετίες, άφησε ανεξίτηλο το στίγμα της στην έβδομη τέχνη, χαρίζοντας αξέχαστες ερμηνείες σε πλήθος εμβληματικών ταινιών.
Από το αριστούργημα του Ρόμπερτ Άλτμαν “M.A.S.H.” έως τον “Πολίτη Χ”, μια σπουδαία τηλεοπτική ταινία που άφησε το στίγμα της, ο Donald Sutherland απέδειξε την ευελιξία και το υποκριτικό του μεγαλείο, ενσαρκώνοντας με άνεση και αυθεντικότητα κάθε ρόλο που του ανατέθηκε.
Τα “παγωμένα μάτια” του έγιναν το σήμα κατατεθέν του, προσδίδοντας βάθος και ρεαλισμό σε κάθε χαρακτήρα.
Η τιμητική αναγνώριση με Όσκαρ το 2018 για το σύνολο της καριέρας του αποτέλεσε την επισφράγιση της τεράστιας προσφοράς του στον κινηματογράφο.
Ο Donald Sutherland δεν ήταν απλά ένας ηθοποιός, αλλά ένας αφοσιωμένος καλλιτέχνης, ένας ακέραιος άνθρωπος και ένας στοργικός πατέρας. Η κληρονομιά του θα συνεχίσει να εμπνέει και να αγγίζει τις καρδιές των ανθρώπων για πολλά χρόνια ακόμα. Αλλά χάρη στο έργο του, θα παραμείνει πάντα αθάνατος για εμάς. Και έτοιμος να τον θαυμάσουμε ξανά. Η μία ταινία μετά την άλλη. Το ένα όραμα μετά το άλλο.
