Η Pietà είναι ένα γλυπτικό έργο της Ιταλικής Αναγέννησης

Η Vatican Pietà είναι ένα γλυπτικό έργο της Ιταλικής Αναγέννησης που δημιουργήθηκε από τον Φλωρεντινό καλλιτέχνη Michelangelo Buonarroti το 1499, όταν ήταν μόλις 24 ετών. Λαμβάνει αυτό το όνομα επειδή το έργο βρίσκεται αυτή τη στιγμή στο Παρεκκλήσι του Σταυρού, στη Βασιλική του Αγίου Πέτρου στο Βατικανό.
Γνωστό και ως Pietà του Μιχαήλ Άγγελου , αυτό το γλυπτό είναι ένα αριστούργημα της ιστορίας της τέχνης, το οποίο χάρισε στον Buonarroti την αύξηση της φήμης του. Ο γλύπτης εξέπληξε τους πάντες από δύο απόψεις. Το πρώτο, η λαμπρή μαεστρία του στη γλυπτική τεχνική στα τρυφερά του νιάτα. Αυτή τη μαεστρία έδειξε στον τρόπο επεξεργασίας του μαρμάρου, στις φυσικές διαστάσεις του κομματιού και στη σύνθεση, όταν ήταν μόλις 24 ετών.
Όσον αφορά τη δεύτερη πτυχή, ο Μιχαήλ Άγγελος ξεχώρισε για την ικανότητά του να αμφισβητεί την καλλιτεχνική παράδοση, εκπροσωπώντας τη Μαρία νεότερη από τον Ιησού και χωρίς ορατά σημάδια οδύνης. Γι’ αυτό είναι δίκαιο να αναρωτηθούμε ποιο νόημα κρύβεται πίσω από την Pietà του Μιχαήλ Άγγελου.
Χαρακτηριστικά της Pietà του Βατικανού του Μιχαήλ Αγγέλου
Η Pietà του Βατικανού ή η Pietà του Μιχαήλ Άγγελου είναι ένα γλυπτό με στρογγυλό σχήμα. Αντιπροσωπεύει τη στιγμή που η Παναγία παραλαμβάνει το σώμα του Ιησού και το κρατά στην αγκαλιά της, λίγο πριν τον λεγόμενο θρήνο για τον νεκρό Χριστό ή τον πλαγκτό .
Τα κύρια χαρακτηριστικά αυτού του γλυπτού προκύπτουν από τις λύσεις που βρήκε ο καλλιτέχνης για την επεξεργασία της σύνθεσης, του υλικού, των διαστάσεων και των μορφών.
Υλικό
Η Pietà είναι ένα μονολιθικό κομμάτι, δηλαδή, είναι φτιαγμένο από ένα ενιαίο μπλοκ λευκού μαρμάρου που εξάγεται από τα βουνά Carrara, στην περιοχή της Τοσκάνης.
Λέγεται ότι ο Μιχαήλ Άγγελος πήγε προσωπικά στην Καράρα για να διαλέξει τα μάρμαρα του. Ανάμεσα σε όλα τα λατομεία που ήταν διαθέσιμα εκείνη την εποχή, υπήρχε μια φλέβα που έδινε το πιο χλωμό μάρμαρο, από το οποίο ο γλύπτης έβγαλε το μπλοκ για το Pietà .
Αυτή η σκέψη εξηγεί γιατί η Pietà του Βατικανού έχει σχεδόν ομοιόμορφη εμφάνιση, στην οποία οι φλέβες του μαρμάρου ουσιαστικά δεν παρεμβαίνουν στην παράσταση.
Διαστάσεις
Το γλυπτικό έργο Piedad del Vaticano έχει διαστάσεις 195 εκατοστά πλάτος και 174 εκατοστά ύψος. Είναι ένα έργο σε φυσικό μέγεθος, που ενισχύει τον ρεαλιστικό του χαρακτήρα ενώπιον του θεατή.
Η Pietà ταξινομείται ως ολόκληρο ή στρογγυλό γλυπτό. Λέγεται ότι είναι ένα γλυπτικό σύνολο γιατί φιλοξενεί περισσότερες από μία φιγούρες, ενώ ολόκληρο το πακέτο σημαίνει ότι επιτρέπει μια οπτική κίνηση γύρω από το κομμάτι.
Η σύνθεση της Pieta βασίζεται σε ένα ισόπλευρο τρίγωνο σε ελλειπτική βάση. Αυτό επιτρέπει την ανάπτυξη της πρόθεσης να παρέχει στο κομμάτι ισορροπία και σταθερότητα.
φιγούρες
Η σύνθεση της Pieta καθοδηγείται από δύο φιγούρες: την Παναγία και τον Ιησού Χριστό.
Ιησούς Χριστός
Η μορφή του Ιησού Χριστού, με το κεφάλι και το χέρι γερμένο προς τα δεξιά, εναρμονίζεται με τη μορφή της Παναγίας, τυλιγμένη σε χοντρά υφάσματα γεμάτα πτυχώσεις.
Το πρόσωπο του Ιησού Χριστού, σύμφωνα με τον ίδιο τον Μιχαήλ Άγγελο, αντιπροσωπεύει έναν άνθρωπο ενσωματωμένο στην ανθρώπινη φύση, άρα κοινό στα θνητά του λείψανα. Ωστόσο, δεν βλέπουμε στο σχήμα σημάδια πόνου.
Η Παναγία
Η μνημειακότητα της Παναγίας σε σχέση με τον γιο της Ιησού Χριστό χρησιμεύει ως στοιχείο οπτικής διόρθωσης για να δώσει ισορροπία στο γλυπτικό σύνολο. Οι αναλογίες του σχετίζονται και με τον πρωταγωνιστικό χαρακτήρα του χαρακτήρα αυτού του κομματιού. Η Μαρία είναι το επίκεντρο της προσοχής του θεατή.
Ο χαρακτήρας κρατά το σώμα του Ιησού στην αγκαλιά του. Με το δεξί της χέρι κουβαλά τον κορμό του, ενώ το βάρος του σώματός της κατανέμεται στα πόδια της. Το αριστερό χέρι έχει την παλάμη σηκωμένη προς τα πάνω, σαν σε προσευχή.
Η έκφραση στο πρόσωπό της δεν δείχνει συναισθήματα. Η κατεύθυνση του κεφαλιού της, που σκιαγραφείται προς τα κάτω, μας κάνει να πιστεύουμε ότι η Μαρία συλλογίζεται και διαλογίζεται τη σκηνή στην καρδιά της.
Τεχνική και μοντελοποίηση
Οι διαφορετικές υφές που δημιουργούνται μέσω διαφορετικών και σχολαστικών μοντελοποίησεων σε κάθε περιοχή είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακές. Το μάρμαρο στην Pieta έχει διαμορφωθεί με διαφορετικούς τρόπους. Οι πτυχώσεις των υφασμάτων στο κάτω μέρος της εργασίας έχουν μεγαλύτερο όγκο, που προσδίδει σταθερότητα.
Η επεξεργασία της κουρτίνας και των πτυχών της στο επάνω μέρος είναι συγκριτικά πολύ πιο ομαλή και πιο γυαλισμένη από το κάτω μέρος. Αυτό επιτρέπει στο φως να γλιστράει στην επιφάνεια, δημιουργώντας περισσότερη λεπτότητα.
Η Pietà είναι το μόνο έργο που υπέγραψε ο Μιχαήλ Άγγελος. Ο λόγος βρίσκεται σε ένα ανέκδοτο που αφηγείται το βιβλίο του Giorgio Vasari με θέμα Οι ζωές των πιο εξαιρετικών Ιταλών αρχιτεκτόνων, ζωγράφων και γλυπτών .
Μια μέρα, μια φήμη έφτασε στον Μιχαήλ Άγγελο ότι κάποιος Γκόμπιο, από το Μιλάνο, είχε σμιλέψει το υπέροχο έργο του Βατικανού Pietà . Εξοργισμένος από την ψευδή απόδοση, και για να ξεκαθαρίσει κάθε αμφιβολία, το ίδιο βράδυ χάραξε το όνομά του στη ζώνη που σταυρώνει το στήθος της Παναγίας.
Ανάλυση του Michelangelo’s Vatican Pietà
Η Πιέτα αντιπροσωπεύει την αφοσίωση και τον θρήνο της Παναγίας μπροστά στο σώμα του γιου της, Ιησού Χριστού, μετά το θάνατό του στο σταυρό. Η σκηνή δεν αναφέρεται ούτε στα κανονικά ούτε στα απόκρυφα ευαγγέλια. Ίσως γι’ αυτόν τον λόγο, αυτή η σκηνή άρχισε να αναπαρίσταται μόλις τον 14ο αιώνα και προοριζόταν για ιδιωτική αφοσίωση.
Οι καλλιτέχνες βρήκαν την έμπνευσή τους στους προφητικούς στίχους για τα δεινά της Μαρίας (Λκ 2, 33-35), στο Ευαγγέλιο του Νικόδημου (κεφάλαιο XI), στις αποκαλύψεις των αγίων της εποχής, όπως η Αγία Μπρίτζετ, και σε λατρευτικά κείμενα. .
Η Pietà του Βατικανού και η καλλιτεχνική παράδοση
Όταν ο Μιχαήλ Άγγελος σμίλεψε την Pietà του Βατικανού , μόλις στα τέλη του 15ου αιώνα, υπήρχε ήδη μια πλαστική παράδοση της σκηνής της Pietà. Σύμφωνα με αυτό, η Παναγία έπρεπε να παριστάνεται με πρόσωπο γερασμένο από τα χτυπήματα της ζωής και με ορατά σημάδια οδύνης.
Στις αρχές αυτής της παράδοσης, το σώμα του Ιησού ήταν σε μικρότερη κλίμακα. Με τον καιρό, η αναλογία προσαρμόστηκε και εμφανίστηκαν παραλλαγές που περιλάμβαναν χαρακτήρες στα πλάγια.
Ωστόσο, ο Μιχαήλ Άγγελος δεν το έκανε. Εκτός από τη μείωση της σκηνής στους δύο βασικούς χαρακτήρες (Mary και Jesus), οι εκφράσεις της Mary άλλαξαν. Αντί να δείχνει ηλικιωμένος και να υποφέρει, η Pietà του Βατικανού δείχνει μια νεαρή γυναίκα υπεύθυνη για τα συναισθήματά της. Γιατί ο καλλιτέχνης την αντιπροσωπεύει έτσι;
Γαλήνη και ισορροπία μπροστά στον πόνο
Στο γλυπτό Pietà του Βατικανού , ο Μιχαήλ Άγγελος αποκάλυψε την επίδραση της νεοπλατωνικής φιλοσοφίας και της κλασικής αισθητικής. Μια τέτοια επιρροή αντανακλάται κάνοντας την Παναγία και τον Ιησού Χριστό να εκφράσουν γαλήνη και ισορροπία, καθώς και μια φαινομενική απουσία οδύνης.
Στο γλυπτό του Μιχαήλ Άγγελου, η Παναγία δεν είναι τα υπολείμματα μιας ψυχής που υποφέρει. Η Παναγία δεν συναινεί να γίνει θύμα ούτε να αμφισβητήσει την πίστη της. Αντίθετα, «φορτώνει» την πραγματικότητά της, συνοδεύει τον γιο της, συλλογίζεται το ακατανόητο μυστήριο του μαρτυρίου.
Σίγουρα η Παναγία είναι η πρωταγωνίστρια της σύνθεσης, αφού το σβησμένο σώμα του Ιησού τραβά την προσοχή πάνω της. Το σώμα της Παναγίας, η φυσική της εμφάνιση, είναι με τη σειρά της μια εικόνα της κατάστασης της ψυχής της που παραμένει όρθια.
Μάλιστα, το εξαιρετικά νεανικό πρόσωπο της Παναγίας δικαιώθηκε από τον Μιχαήλ Άγγελο ως ένας τρόπος να συμβολίσει την αιώνια παρθενιά της. Για τον Μιχαήλ Άγγελο, αυτό δεν ήταν παράξενο. Ο καλλιτέχνης ειλικρινά πίστευε ότι οι άνθρωποι που αφιερώθηκαν στον Θεό με σώμα και ψυχή ήταν αιώνια «νέοι».
Έννοια του Βατικανού Pietà
Ο τρόπος με τον οποίο ο Μιχαήλ Άγγελος αντιπροσώπευσε την ευσέβεια σημαίνει ότι η αρμονία, η ισορροπία και η ομορφιά γίνονται μια μεταφορά για την καθαγιασμένη χριστιανική πνευματικότητα. Αυτή η πνευματικότητα ερμηνεύεται από τον γλύπτη από μια πολύ χαρακτηριστική αναγεννησιακή φιλοσοφική ανάγνωση, που βλέπει τον αυτοέλεγχο ως στοιχείο λογικής και ως δοκιμασία πίστης.
Το νεαρό και γαλήνιο πρόσωπο της Παναγίας γίνεται ορατό σημάδι της εσωτερικής πραγματικότητας του χαρακτήρα, αναζητώντας ίσως έναν παραλληλισμό με την ελληνορωμαϊκή ιδέα σύμφωνα με την οποία ένα υγιές «μυαλό» αντικατοπτρίζεται σε ένα υγιές σώμα. Έτσι, η Παναγία δεν είναι μόνο ένα χριστιανικό πρότυπο, αλλά και η γυναικεία ενσάρκωση του ουμανιστικού ιδεώδους της Αναγέννησης.
Ιστορία του γλυπτού
Η Pietà του Βατικανού ή η Pietà του Μιχαήλ Αγγέλου παραγγέλθηκε από τον Καρδινάλιο του Saint-Denis, Jean Bilhères de Lagraulas, σκοπός του οποίου ήταν να το τοποθετήσει στη Βασιλική του Αγίου Πέτρου στη Ρώμη.
Όπως συνηθιζόταν στην Αναγέννηση, ο καρδινάλιος και ο καλλιτέχνης υπέγραψαν συμβόλαιο το 1498. Αυτό καθόριζε το υλικό, το θέμα, το μέγεθος, τις προθεσμίες και την τιμή της προμήθειας, που θα ήταν 450 δουκάτα. Το έργο θα ήταν φτιαγμένο από μάρμαρο, και θα αναπαριστούσε σε φυσική κλίμακα την Παναγία που κρατούσε στην αγκαλιά της τον νεκρό γιο της Ιησού Χριστό.
Σύμφωνα με τους όρους του συμβολαίου, το κομμάτι έπρεπε να ολοκληρωθεί σε διάστημα όχι μεγαλύτερο του ενός έτους και αυτό έγινε από τον Μικελάντζελο. Ωστόσο, ο καρδινάλιος Jean Bilhères de Lagraula πέθανε λίγες μέρες πριν και μετά αποφασίστηκε να τοποθετηθεί το άγαλμα στον τάφο του. Χρειάστηκε μέχρι τον 18ο αιώνα για να μεταφερθεί το γλυπτό στη Βασιλική του Αγίου Πέτρου.
Η Pietà του Βατικανού δεν ήταν το μόνο γλυπτό αυτής της σκηνής που έφτιαξε ο Μιχαήλ Άγγελος. Χρόνια αργότερα, ο Μιχαήλ Άγγελος σμίλεψε επίσης δύο Pietas που έχουν τραβήξει την προσοχή των ειδικών λόγω των διαφορών τους με τη διάσημη Pieta του Βατικανού.
Πρόκειται για το Pietà από το Museo dell’Opera del Duomo και το Rondanini Pietà (ημιτελές), το οποίο βρίσκεται στο κάστρο Sforzesco στο Μιλάνο.
Επίθεση στο Βατικανό Pietà
Τον 20ο αιώνα, το έργο υπέστη υλικές ζημιές λόγω επίθεσης που διαπράχθηκε στις 21 Μαΐου 1972 από τον Λάζλο Τοθ, έναν γεωλόγο Ουγγρικής καταγωγής που έπασχε από ψυχική ασθένεια.
Σε μια κρίση, ο Τοθ επιτέθηκε στο γλυπτό με ένα σφυρί και άρχισε να χτυπά το γλυπτό ενώ φώναζε. Η μύτη, τα βλέφαρα, το αριστερό χέρι και ο αγκώνας της Παναγίας έσπασαν. Ευτυχώς, η ζημιά θα μπορούσε να αποκατασταθεί από μια επαγγελματική ομάδα.