Το ελληνικό Δημόσιο έχει προχωρήσει σε διεκδικήσεις ακινήτων και περιοχών με βάση ιστορικά έγγραφα, ακόμη και από την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Με πρωτοβουλία του υπουργού Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κωστή Χατζηδάκη, αναμένεται η θέσπιση συνολικής νομοθετικής ρύθμισης, η οποία θα βασίζεται στη νομολογία του Αρείου Πάγου και θα αφορά τις περιοχές όπου έχει ολοκληρωθεί η κτηματογράφηση.
Σύμφωνα με τροπολογία που θα κατατεθεί στη Βουλή, έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2025 αναστέλλεται η άσκηση αγωγών από το Δημόσιο για τη διεκδίκηση ιδιωτικών ακινήτων. Η αναστολή αυτή περιλαμβάνει τόσο τις νέες αγωγές όσο και την πρόοδο όσων έχουν ήδη κατατεθεί και εκκρεμούν στα δικαστήρια.
Αυτή η προσωρινή ρύθμιση κρίνεται αναγκαία για την αποφυγή αμφισβήτησης της κυριότητας ακινήτων χιλιάδων πολιτών, οι οποίοι βρέθηκαν σε δύσκολη θέση λόγω της συσσώρευσης αγωγών από το Δημόσιο. Ειδικά το τελευταίο διάστημα, οι διεκδικήσεις του Δημοσίου αυξήθηκαν λόγω της επικείμενης ολοκλήρωσης της διαδικασίας του Κτηματολογίου και των σχετικών προθεσμιών για διορθώσεις των αρχικών εγγραφών.
Ο Ρόλος της νομολογίας του Αρείου Πάγου
Σε πολλές περιπτώσεις, τα ελληνικά δικαστήρια, και συγκεκριμένα ο Άρειος Πάγος, έχουν απορρίψει τέτοιες αγωγές, κρίνοντας ότι δεν αρκεί η ύπαρξη εγγράφων από την Οθωμανική περίοδο. Για να είναι έγκυρη μια διεκδίκηση του Δημοσίου, απαιτείται είτε έγκυρος τίτλος ιδιοκτησίας είτε πραγματική νομή ή κατοχή του ακινήτου.
Ωστόσο, η έλλειψη σαφώς καθορισμένων κριτηρίων έχει οδηγήσει σε συνέχιση των αγωγών, καθώς δεν υπάρχουν συγκεκριμένες κατευθυντήριες γραμμές για το πότε θα πρέπει να ασκούνται και πότε όχι. Η επικείμενη νομοθετική ρύθμιση θα καθορίσει τα κριτήρια αυτά, παρέχοντας σαφείς οδηγίες στη Διοίκηση και στο Νομικό Συμβούλιο του Κράτους.
Οφέλη από τη νομοθετική παρέμβαση
Με την ψήφιση της ρύθμισης, αναμένεται:
- Η αποφυγή αχρείαστων αντιδικιών μεταξύ πολιτών και Δημοσίου.
- Η αποσυμφόρηση των δικαστηρίων από υποθέσεις που δεν έχουν ουσιαστική βάση.
- Η εξοικονόμηση χρόνου και πόρων για τις κρατικές υπηρεσίες και τους πολίτες.
- Η ενίσχυση της νομικής ασφάλειας και της εμπιστοσύνης στο σύστημα κτηματογράφησης.
Μέχρι την ψήφιση της συνολικής ρύθμισης, η εξάμηνη αναστολή των διεκδικήσεων θα τεθεί άμεσα σε εφαρμογή. Παράλληλα, η Γενική Γραμματεία Δημόσιας Περιουσίας θα ενημερώσει τις αρμόδιες Κτηματικές Υπηρεσίες για την εφαρμογή των νέων μέτρων.
Αξίζει να σημειωθεί ότι πολίτες που δεν επιθυμούν την αναστολή της δίκης τους, μπορούν να ζητήσουν την κανονική πρόοδό της, υποβάλλοντας σχετικό αίτημα στον Πρόεδρο του αρμόδιου τριμελούς συμβουλίου. Έτσι, όσοι προσδοκούν την άμεση δικαστική δικαίωση, δεν θα επηρεαστούν από την προσωρινή ρύθμιση.
Η συγκεκριμένη νομοθετική παρέμβαση αναμένεται να προσφέρει ουσιαστική λύση σε ένα μείζον ζήτημα που έχει δημιουργήσει αναστάτωση σε χιλιάδες ιδιοκτήτες ακινήτων ανά την Ελλάδα, εξασφαλίζοντας παράλληλα μια πιο ορθολογική και δίκαιη διαδικασία διεκδικήσεων από το Δημόσιο.
