Τα κέντρα δεδομένων (data centers), τα logistics, οι νέες ενεργειακές υποδομές, οι φοιτητικές κατοικίες, τα επώνυμα συγκροτήματα διαμερισμάτων (branded residences), οι κατοικίες προς ενοικίαση (built to rent), είναι μερικοί από τους τομείς των ακινήτων που αναμένεται να διατηρήσουν το ενδιαφέρον των ξένων επενδυτών για την Ελλάδα και το 2025. Το ίδιο ισχύει για τα ακίνητα εκπαιδευτικού χαρακτήρα αλλά και για τις δομές υγείας και στέγασης ηλικιωμένων. Την ώρα που οι παθογένειες της χώρας συνεχίζουν να κλονίζουν την αξιοπιστία της στο εξωτερικό, παρά τις σημαντικές προοπτικές ανάπτυξης που υπάρχουν στην εγχώρια αγορά ακινήτων.
Ήδη, σύμφωνα με τη φετινή έκθεση Trends in Real Estate, που πραγματοποιεί η PwC για λογαριασμό του Urban Land Institute (ULI), η Αθήνα με βάση τις προοπτικές επένδυσης και ανάπτυξης ακινήτων ανέβηκε κατά μία θέση και πλέον κατατάσσεται στην 22η θέση ανάμεσα σε 30 πόλεις στην Ευρώπη. Η Ελλάδα μάλιστα, όπως τονίζει η έρευνα, αποτελεί ιδιαίτερα πρόσφορο έδαφος για την ανάπτυξη data centers. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι επενδυτές φεύγουν από τις κύριες αγορές που φιλοξενούσαν παραδοσιακά τα μεγάλα κέντρα δεδομένων στην Ευρώπη, δηλαδή το λεγόμενο FLAP-D (Φρανκφούρτη, Λονδίνο, Άμστερνταμ, Παρίσι και Δουβλίνο) και στρέφονται σε δευτερογενείς αγορές όπως η Αθήνα.
Ήδη, εκτός από τη μεγάλη επένδυση της Microsoft και άλλων ισχυρών παικτών, προ ημερών έγινε γνωστή η συμφωνία της εταιρείας επενδύσεων Dromeus Capital με την Apto για την ανάπτυξη κέντρου δεδομένων στα Σπάτα, μια επένδυση 300 εκατ. ευρώ. Αντίστοιχα, προωθούνται στην ελληνική αγορά επενδύσεις ύψους άνω του 1 δισ. ευρώ και για νέες υποδομές logistics, με έμφαση σε όλο και μεγαλύτερες επιφάνειες.
Σημαντικές προοπτικές έχουν και οι κλάδοι τόσο των φοιτητικών κατοικιών, όπου υπάρχει σημαντικό κενό, καθώς μόνο η Premia δραστηριοποιείται ενεργά στον εν λόγω τομέα, αλλά και των επωνύμων διαμερισμάτων. Όπως χαρακτηριστικά υποστήριξε στο χθεσινό συνέδριο “CEO Initiative Forum” ο διευθύνων σύμβουλος της Ten Brinke Ελλάδος, Φώτης Γιόφτσιος «στην Ελλάδα αναπτύσσονται σταδιακά επώνυμα συγκροτήματα κατοικιών, τα οποία προσελκύουν συγκεκριμένες κατηγορίες χρηστών και αγοραστών». Ο κ. Γιόφτσιος υπογράμμισε πως η παρουσία διεθνών επώνυμων εταιρειών στην αγορά, όπως συνέβη και στο project του Ελληνικού, ανοίγει τον δρόμο για επιπλέον επενδύσεις. Με την ενίσχυση μάλιστα του εν λόγω τομέα, δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για μεγαλύτερη προσέλκυση επενδυτών στην Ελλάδα, συμβάλλοντας στην αναβάθμιση της αγοράς ακινήτων και την προσέλκυση κεφαλαίων από το εξωτερικό».
Στη χώρα, όπως επισήμανε επίσης ο κ. Γιόφτσιος, την ώρα που ο οικιστικός κλάδος ανθεί, υπάρχει έλλειψη επενδύσεων σε κατοικίες προς μίσθωση με προσιτά ενοίκια. Σύμφωνα με τον ίδιο, «σήμερα, από την Ελλάδα λείπουν διαχειριστές μεγάλου αριθμού διαμερισμάτων, καθώς μέχρι σήμερα δεν υπάρχει κάποιος ξένος επενδυτής που θα μπορούσε να αγοράσει μια ολόκληρη συνοικία. Στο εξωτερικό τέτοιοι αγοραστές είναι κυρίως family offices, ωστόσο αν γίνει μελλοντικά μία τέτοια κίνηση στη χώρα και πέσουν στην αγορά ένας μεγάλος αριθμός διαμερισμάτων, θα δημιουργηθεί ένα νέο περιβάλλον, καθώς τα ενοίκιά τους θα είναι και πιο φθηνά».
Ιδανικό έδαφος για επενδύσεις στην Ελλάδα υπάρχει και στην ανάπτυξη ακινήτων εκπαιδευτικών δομών, λόγω και της ανόδου των ιδιωτικών σχολών με τη νέα νομοθεσία τόσο για τα βασικά ακίνητα όσο και για τα συνοδευτικά. Στο πλαίσιο αυτό, το πρώτο πανεπιστήμιο στα Νότια πρόκειται να ανοίξει τις πύλες του στο Ελληνικό τον Σεπτέμβριο του 2025. Ο λόγος για το παράρτημα του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, το οποίο βρίσκεται υπό κατασκευή. Το Πανεπιστήμιο θα περιλαμβάνει Ιατρική Σχολή, Φαρμακευτική, Νοσηλευτική, Νομική και Οικονομικές Επιστήμες και θα υπάρχει η δυνατότητα να φιλοξενηθούν έως και 2.000 φοιτητές, οι όποιοι θα επιλέξουν ένα από τα παραπάνω τμήματα. Συγκεκριμένα, η συμφωνία προβλέπει τη στέγαση στη γειτονιά του Ελληνικού του παραρτήματος του Πανεπιστημίου Λευκωσίας μέσω της εταιρείας University of Nicosia Greece Branch Medical Limited (UNGBM Limited), που έχει ιδρύσει το ιδιωτικό κυπριακό πανεπιστήμιο του ομίλου EDEX – Educational Excellence Corporation Limited, και της επιχείρησης Hellenic Healthcare Group, συμφερόντων του CVC Capital (η οποία ελέγχει τα νοσοκομεία Υγεία, Μετροπόλιταν κ.λπ.). Μέχρι το τέλος του χρόνου αναμένονται και οι επίσημες ανακοινώσεις για τη συνεργασία της Lamda Development με ξένο πανεπιστημιακό ίδρυμα για τη δημιουργία δομών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης εντός του Ελληνικού.
Οι παθογένειες της ελληνικής αγοράς ακινήτων
Για τις ξένες επενδύσεις στην αγορά ακινήτων τοποθετήθηκε και με τη σειρά του ο Founding Partner της Southrock Asset Management, Γιάννης Δεληκανάκης. Σήμερα, η αβεβαιότητα που υπάρχει για τις επενδύσεις , όπως υποστηρίζει ο κ. Δεληκανάκης, «αποτελεί αποτρεπτικό παράγοντα για τους ξένους θεσμικούς επενδυτές να εμπιστευτούν ξανά τη χώρα μας. Στο παρελθόν δεν υπήρχαν μεγάλοι ξένοι θεσμικοί επενδυτές που είχαν στο ραντάρ τους την Ελλάδα. Τώρα, όμως, το μεγάλο στοίχημα είναι πώς θα τους κρατήσουμε, όταν βλέπουν ότι υπάρχουν σημαντικές καθυστερήσεις στις επενδύσεις τους, έντονη γραφειοκρατία και περιχαράκωση από τα τοπικά συμφέροντα».
Όπως προσθέτει, «στόχος της Πολιτείας θα πρέπει να είναι να κάνει τους ξένους επενδυτές να νιώθουν από τη μία ότι τα κεφάλαιά τους εκτιμώνται και από την άλλη να δημιουργήσει μια σταθερή νομοθεσία. Κάτι που εκλείπει τα τελευταία χρόνια, με αποτέλεσμα να ευνοούνται οι παράνομοι και οι μεγάλες βιώσιμες επενδύσεις να μπαίνουν σε κίνδυνο».
Η ενεργειακή μετάβαση και ο κίνδυνος από τα ακραία καιρικά φαινόμενα
Στην φετινή έκθεση Emerging Trends Europe, εξετάζονται επίσης οι εκτεταμένες επιπτώσεις για την ασφάλιση και τη χρηματοδότηση από τις φυσικές καταστροφές και την μετάβαση της ακίνητης περιουσίας σε καθαρά μηδενικές εκπομπές άνθρακα.
Καθώς τα ακίνητα αντιμετωπίζουν ολοένα και περισσότερους κινδύνους από την αυξημένη συχνότητα και ένταση των ακραίων καιρικών φαινομένων, σε συνδυασμό με τις αλλαγές που απαιτούνται για τη μείωση των εκπομπών ρύπων, ο οικονομικός αντίκτυπος στον κλάδο γίνεται πιο εμφανής. H πιθανή διακοπή λειτουργίας επιχειρήσεων λόγω τέτοιων φαινομένων, αποτελεί πλέον μια σημαντική ανησυχία. Σύμφωνα με τα φετινά στοιχεία, αναμένεται αύξηση στο κόστος ασφάλισης των ακινήτων στα επόμενα πέντε χρόνια, ενώ πάνω από τους μισούς ειδικούς προβλέπουν ότι η πρόσβαση στην ασφάλιση θα γίνει πιο δύσκολη.
Ταυτόχρονα, οι ασφαλιστικές και οι χρηματοδότες επαναξιολογούν τα επιχειρηματικά τους μοντέλα, για να μπορέσουν να υποστηρίξουν τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγή στην ακίνητη περιουσία. Είναι προφανές ότι οι ιδιοκτήτες με ακίνητα χωρίς καθαρό μηδενικό αποτύπωμα θα δυσκολευτούν να βρουν χρηματοδότηση.
