Ένα ασυνήθιστο φαινόμενο παρατηρήθηκε τις τελευταίες ημέρες σε πολλές παράκτιες περιοχές της Ελλάδας, με ιδιαίτερη ένταση στο Ιόνιο Πέλαγος. Πρόκειται για την εμφάνιση καρπών Ποσειδωνίας, ένα γεγονός που χαρακτηρίζεται σπάνιο, καθώς τα τελευταία 12 χρόνια έχει καταγραφεί μόνο δύο φορές, την άνοιξη του 2013 και του 2023.
Όπως εξηγούν οι επιστήμονες του Ινστιτούτου Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος», η καρποφορία της Ποσειδωνίας (Posidonia oceanica) δεν είναι συχνή και απαιτεί έναν συνδυασμό ευνοϊκών περιβαλλοντικών συνθηκών για να συμβεί.
Τα θαλάσσια λιβάδια Ποσειδωνίας δεν είναι απλά φύκια, αλλά ένα πραγματικά ξεχωριστό θαλάσσιο φυτό. Ανθοφορούν, καρποφορούν και σχηματίζουν ένα βαθύ ρίζωμα που αποτελεί τη βάση τόσο για την παραγωγικότητα όσο και για την καθαρότητα των θαλασσών μας.
Η οικολογική τους αξία είναι ανυπολόγιστη. Αποτελούν πολύτιμο σύμμαχο στον αγώνα κατά της κλιματικής αλλαγής, καθώς έχουν την ικανότητα να απορροφούν και να αποθηκεύουν τεράστιες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα – γνωστού και ως “μπλε άνθρακα” – έως και 35 φορές περισσότερο από τα τροπικά δάση.
Επιπλέον, τα λιβάδια Ποσειδωνίας αποτελούν ζωτικό βιότοπο και “φυτώριο” για την θαλάσσια ζωή. Φιλοξενούν περισσότερα από 300 είδη φυκών και πάνω από 1.000 είδη θαλάσσιων ζώων, υποστηρίζοντας έτσι την παραγωγικότητα των θαλασσών και κατ’ επέκταση την αλιεία.
Δυστυχώς, η έκταση των λιβαδιών Ποσειδωνίας στη Μεσόγειο Θάλασσα έχει ήδη μειωθεί δραματικά, τουλάχιστον κατά 34%. Η καταστροφή ενός λιβαδιού συνεπάγεται την εξαφάνιση ενός ολόκληρου οικοσυστήματος και την απελευθέρωση στην ατμόσφαιρα όλου του μπλε άνθρακα που έχει αποθηκευτεί σε αυτό επί αιώνες.
Αντιμέτωπο με αυτή την απειλή, το Ινστιτούτο «Αρχιπέλαγος» εργάζεται για την προστασία και αποκατάσταση των λιβαδιών. Την άνοιξη του 2023, όταν παρατηρήθηκε ανάλογη συγκέντρωση καρπών, ερευνητές του Ινστιτούτου συνέλεξαν από διάφορα νησιά του ανατολικού Αιγαίου πάνω από 12.000 καρπούς και σπόρους. Αυτοί χρησιμοποιήθηκαν σε πειραματικούς υποβρύχιους κήπους, μια διαδικασία που απαιτεί προετοιμασία στο εργαστήριο και στη θάλασσα, φύτευση σε συγκεκριμένο ίζημα και βάθος, καθώς και μακροπρόθεσμη φροντίδα από δύτες.
Το «Αρχιπέλαγος» απευθύνει έκκληση στους πολίτες που εντοπίζουν καρπούς Ποσειδωνίας σε παραλίες να ενημερώνουν άμεσα τους επιστήμονες του Ινστιτούτου, συμβάλλοντας έτσι στην προσπάθεια χαρτογράφησης και προστασίας αυτού του πολύτιμου θαλάσσιου φυτού.
