Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν μεταβαίνει στην Κίνα για την πρώτη ξένη επίσκεψη της νέας του θητείας, υπογραμμίζοντας τη ζωτική σημασία της σχέσης καθώς το Πεκίνο αντιμετωπίζει αυξανόμενες πιέσεις από τις ΗΠΑ να περιορίσει την υποστήριξη που βοηθά τη Μόσχα να συνεχίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Ο 71χρονος Πούτιν, ο οποίος παρέτεινε την σχεδόν ένα τέταρτο του αιώνα διακυβέρνησή του στις αυστηρά ελεγχόμενες εκλογές του Μαρτίου, θα επισκεφθεί το Πεκίνο από τις 16 Μαΐου, καθώς και τη βόρεια πόλη Χαρμπίν, όπου θα συμμετάσχει στην τελετή έναρξης της όγδοης Ρωσοκινεζικής Έκθεσης, σημειώνει το Bloomberg. Είναι πιθανό να δώσει προτεραιότητα στην αντιμετώπιση των προειδοποιήσεων των ΗΠΑ προς την Κίνα έναντι του εμπορίου με τη χώρα του στις συνομιλίες με τον Κινέζο πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ.
Οι δύο ηγέτες, οι οποίοι δήλωσαν μια «φιλία χωρίς όρια» μόλις λίγες εβδομάδες πριν από την εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία, έχουν συναντηθεί περισσότερες από 40 φορές από τότε που ο Σι ανέβηκε στην εξουσία το 2012. Η Κίνα, η οποία βοήθησε τη Ρωσία να αντέξει τις πρωτοφανείς κυρώσεις των ΗΠΑ και της Ευρώπης που επιβλήθηκαν λόγω της εισβολής του Κρεμλίνου στη γείτονα χώρα, αντιμετωπίζει αυξανόμενες απειλές των ΗΠΑ για αντίποινα.
Η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου έχει γίνει απαραίτητος σύμμαχος για τη Ρωσία, η οποία βασίζεται στην Κίνα ως αγορά ενέργειας και ως προμηθευτή των αναγκών της σε καιρό πολέμου. Αυτό έχει φέρει τον Πούτιν σε μια ενίοτε δύσκολη θέση, με το Πεκίνο να είναι επιφυλακτικό απέναντι στις πυρηνικές σαμποτάζ του και να έχει κατά νου την ανάγκη να διατηρήσει την απρόσκοπτη πρόσβαση στο παγκόσμιο οικονομικό σύστημα υπό την ηγεσία των ΗΠΑ.
Η απόφαση του Πούτιν να κάνει το Πεκίνο τον πρώτο του ξένο προορισμό μετά την ορκωμοσία του την περασμένη εβδομάδα δείχνει ότι «η Κίνα είναι χωρίς αμφιβολία ο κύριος εταίρος μας», δήλωσε ο Φιοντόρ Λουκιανόφ, επικεφαλής του Συμβουλίου Εξωτερικής και Αμυντικής Πολιτικής, το οποίο συμβουλεύει το Κρεμλίνο. «Σε ορισμένες πτυχές, δεν έχουμε άλλη εναλλακτική λύση».
Η επίσκεψη πραγματοποιείται μόλις λίγες ημέρες αφότου ο Πούτιν διόρισε τον Αντρέι Μπελούσοφ, οικονομολόγο και τεχνοκράτη, ως νέο υπουργό Άμυνας, αντικαθιστώντας τον επί μακρόν υπηρετούντα Σεργκέι Σοϊγκού, σε μια ένδειξη ότι ο Ρώσος ηγέτης βλέπει μια εκτεταμένη σύγκρουση μπροστά του. Αρκετοί άλλοι εξέχοντες αξιωματούχοι, ορισμένοι με εμπειρία στη συνεργασία με την Κίνα, διατήρησαν τους σημερινούς τους ρόλους. Ο αναπληρωτής πρωθυπουργός Αλεξάντερ Νόβακ, ο οποίος επιβλέπει τις σχέσεις της Ρωσίας με την ομάδα πετρελαιοεξαγωγικών χωρών του ΟΠΕΚ+, διατήρησε τη θέση του, ενώ πρόσθεσε στις αρμοδιότητές του την εποπτεία της οικονομίας της χώρας.
Εκτός από την κατ’ ιδίαν συνάντηση με τον Σι, στον Πούτιν θα προσέλθουν επίσης τόσο ο Μπελούσοφ όσο και ο Σοϊγκού για συνομιλίες κεκλεισμένων των θυρών, δήλωσε ο σύμβουλος εξωτερικής πολιτικής του Κρεμλίνου Γιούρι Ουσακόφ, σύμφωνα με την υπηρεσία ειδήσεων Interfax. Ο Νόβακ, ο υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ και η διοικητής της Τράπεζας της Ρωσίας Ελβίρα Ναμπιούλινα είναι μεταξύ μιας σειράς άλλων αξιωματούχων που θα συμμετάσχουν επίσης στις συνομιλίες, είπε.
Τις τελευταίες εβδομάδες, οι ΗΠΑ έχουν εντείνει τις προειδοποιήσεις προς τις κινεζικές τράπεζες και τους εξαγωγείς για τις συνέπειες εάν βοηθήσουν στην ενίσχυση της στρατιωτικής ικανότητας της Ρωσίας.
Τον Δεκέμβριο, το υπουργείο Οικονομικών ανακοίνωσε ότι θα επιβάλει δευτερογενείς κυρώσεις σε τράπεζες που διευκολύνουν συμφωνίες στις οποίες η Ρωσία προμηθεύεται ημιαγωγούς, ρουλεμάν και άλλο εξοπλισμό απαραίτητο για τον στρατό της – ακόμη και αν δεν γνωρίζουν ότι το κάνουν.
Οι τραπεζικές συναλλαγές μεταξύ της Ρωσίας και της Κίνας γενικότερα έχουν πλέον συναντήσει εμπόδια, σύμφωνα με τον Alexander Gabuev, διευθυντή του Carnegie Russia Eurasia Center και εμπειρογνώμονα σε θέματα σχέσεων Ρωσίας-Κίνας. «Η ψυχρή επίδραση της αμερικανικής πολιτικής είναι ήδη εκεί», δήλωσε.
Οι δύο ηγέτες και οι κορυφαίοι αξιωματούχοι τους θα μπορούσαν να αναζητήσουν λύσεις, όπως ο ορισμός μικρότερων τραπεζών χωρίς έκθεση στο χρηματοπιστωτικό σύστημα των ΗΠΑ για τη διεκπεραίωση συναλλαγών με τη Ρωσία, δήλωσε ο Gabuev.
Ο Κινέζος πρεσβευτής στη Ρωσία, Zhang Hanhui, δήλωσε σε συνέντευξή του στη ρωσική κρατική τηλεόραση την περασμένη εβδομάδα ότι οι αμερικανικές κυρώσεις έχουν προκαλέσει «κάποια διαταραχή» στο εμπόριο μεταξύ των δύο χωρών. Πρόσθεσε ότι «οι δύο πλευρές διεξάγουν ενεργά διαβουλεύσεις και προσπαθούν να βρουν αποτελεσματικές λύσεις το συντομότερο δυνατό».
Σε γραπτή συνέντευξή του στο επίσημο κινεζικό πρακτορείο ειδήσεων Xinhua που δημοσιεύθηκε την Τετάρτη, ο Πούτιν δήλωσε ότι έχει εμπιστοσύνη στην οικονομική σχέση με το Πεκίνο.
Με κινητήρια δύναμη τις ρωσικές πωλήσεις πετρελαίου και φυσικού αερίου και τις αγορές ηλεκτρονικών ειδών, βιομηχανικού εξοπλισμού και αυτοκινήτων, το εμπόριο της Μόσχας με την Κίνα θα φτάσει το 2023 το ρεκόρ των 240 δισεκατομμυρίων δολαρίων, υπερδιπλάσιο από τα 108 δισεκατομμύρια δολάρια που είχε φτάσει το 2020.
Παρά τους αυξανόμενους οικονομικούς δεσμούς, οι εξαγωγές της Κίνας προς τη Ρωσία μειώθηκαν κατά 13% τον Απρίλιο σε σχέση με έναν χρόνο νωρίτερα, ο δεύτερος συνεχόμενος μήνας ετήσιας μείωσης, σύμφωνα με τα στοιχεία των κινεζικών τελωνείων. Ρωσικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι κινεζικές τράπεζες στα τέλη Μαρτίου άρχισαν να μπλοκάρουν πληρωμές από εταιρείες στη Ρωσία που αγοράζουν εξαρτήματα για ηλεκτρονική συναρμολόγηση.
«Έχει γίνει παράδοση για τους δύο αρχηγούς κρατών να επισκέπτονται ο ένας τον άλλον στα πρώτα υπερπόντια ταξίδια των αντίστοιχων νέων προεδρικών θητειών τους», μια επίδειξη αμοιβαίας εμπιστοσύνης, δήλωσε ο Wang Yiwei, καθηγητής διεθνών σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Renmin του Πεκίνου.
Ωστόσο, το Πεκίνο δεν θέλει να θεωρείται ότι συνδέεται με την πολεμική μηχανή της Ρωσίας, είπε. «Η Κίνα θέλει να οικοδομήσει έναν πολυπολικό κόσμο με εταίρους, συμπεριλαμβανομένων των ευρωπαϊκών εθνών – όπως έδειξε το πρόσφατο ταξίδι του προέδρου Σι – όχι μόνο με τη Ρωσία», δήλωσε ο Γουάνγκ, ο οποίος ήταν επίσης πρώην Κινέζος διπλωμάτης στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο Σι ταξίδεψε στη Γαλλία, τη Σερβία και την Ουγγαρία την περασμένη εβδομάδα, επιδιώκοντας να προωθήσει την Κίνα ως αξιόπιστο εταίρο.
Στο μέτωπο της ενέργειας, η διαπραγμάτευση μιας νέας σύμβασης προμήθειας με την Κίνα θα είναι στην ημερήσια διάταξη. Η Ρωσία έχει σχεδόν χάσει τη θέση της στην ευρωπαϊκή αγορά φυσικού αερίου μετά την εισβολή και ο γίγαντας του φυσικού αερίου Gazprom PJSC βλέπει την Κίνα, τον μεγαλύτερο εισαγωγέα ενέργειας στον κόσμο, ως αντικαταστάτη.
Επί του παρόντος, η Gazprom στέλνει φυσικό αέριο στην Κίνα μέσω μίας μόνο διαδρομής, του αγωγού Power of Siberia. Οι παραδόσεις αυξάνονται σταδιακά και σχεδιάζεται να φθάσουν σε ετήσιο ρεκόρ 38 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων το επόμενο έτος. Πρόκειται να αυξηθούν κατά άλλα 10 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα, με τις προμήθειες να ξεκινούν από το 2027, στο πλαίσιο ξεχωριστής σύμβασης που υπογράφηκε το 2022.
Φιλοδοξία της Ρωσίας είναι να καταλήξει σε μια άλλη συμφωνία με την Κίνα, με μια επιλογή να είναι μια πιθανή νέα σύνδεση Power of Siberia 2 μέσω της Μογγολίας, η οποία θα μπορούσε να αυξήσει τις ανατολικές παραδόσεις της Gazprom κατά 50 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ετησίως.
Ενώ ο Πούτιν και ο Σι μπορεί να συζητήσουν τη σύμβαση όταν συναντηθούν, η ρωσική πλευρά δεν αναμένει μια τελική συμφωνία αυτή τη φορά, σύμφωνα με άτομο που γνωρίζει το θέμα.
Ακόμα και αν η Κίνα και η Ρωσία συμφωνήσουν σε μια νέα συμφωνία, οι ροές της Gazprom προς το ασιατικό έθνος δεν θα ξεπερνούσαν το ήμισυ αυτών που συνήθιζε να στέλνει στην Ευρώπη και θα ήταν λιγότερο επικερδείς, με την τιμή του ρωσικού φυσικού αερίου προς την Κίνα να είναι χαμηλότερη από ό,τι για τους υπόλοιπους Ευρωπαίους πελάτες τουλάχιστον μέχρι το 2027, σύμφωνα με οικονομικές προοπτικές που καταρτίστηκαν από το υπουργείο Οικονομίας.
Μια άλλη πηγή ανησυχίας για τη Ρωσία είναι η προσπάθεια της Ουκρανίας να συγκεντρώσει διεθνή υποστήριξη για μια διάσκεψη τον Ιούνιο στην Ελβετία με στόχο την προώθηση του αιτήματος του Κιέβου για αποχώρηση των ρωσικών στρατευμάτων από τα κατεχόμενα εδάφη ως προϋπόθεση για οποιαδήποτε ειρηνευτική συμφωνία.
«Το κλειδί εδώ είναι αν η Κίνα θα παραστεί ή όχι», δήλωσε ο Lukyanov από το Συμβούλιο Εξωτερικής και Αμυντικής Πολιτικής. «Η Μόσχα λαμβάνει υπόψη της τον κίνδυνο ότι η διάσκεψη θα δημιουργήσει την εντύπωση στην παγκόσμια σκηνή ότι όλοι είναι υπέρ της ειρήνης εκτός από τη Ρωσία».
Παρόλα αυτά, η Κίνα συνεχίζει να πωλεί περισσότερα από 300 εκατομμύρια δολάρια το μήνα σε εξαρτήματα διπλής χρήσης στη Ρωσία, τα οποία έχουν αναγνωριστεί από τις ΗΠΑ και τους συμμάχους της ως απαραίτητα για την κατασκευή όπλων όπως πύραυλοι, μη επανδρωμένα αεροσκάφη και άρματα μάχης, σύμφωνα με μελέτη του Carnegie Endowment for International Peace που δημοσιεύθηκε στις 6 Μαΐου.
Η παροχή εξαρτημάτων αντί για όπλα επιτρέπει στο Πεκίνο να ισχυρίζεται ότι μπορεί να αρνηθεί, ενώ η υποστήριξη της Ρωσίας αποσπά αμερικανικούς πόρους από τον Ινδο-Ειρηνικό, όπου η Κίνα και οι ΗΠΑ βρίσκονται σε ανταγωνισμό, αναφέρει η μελέτη.
Για την Κίνα, «δεν θέλουν να χάσει η Ρωσία» τον πόλεμο στην Ουκρανία, δήλωσε ο Gabuev του Carnegie.
