Αποκλειστική συνέντευξη στην
Ειρήνη Καρύδη
Μετά από 5 χρόνια Ελλάδα και Τουρκία κάθισαν ξανά γύρω από το ίδιο τραπέζι σε μία συνάντηση που ήταν περισσότερο αναγνωριστική και διήρκεσε κάτι λιγότερο από τρεισήμισι ώρες.
Αποκλειστικά για το “Money and Life” ο Δρ. Σπύρος Πλακούδας, ο οποίος εργάζεται ως Επίκουρος Καθηγητής Εθνικής Ασφάλειας στο Rabdan Academy του Αμπού Ντάμπι και μετέχει στην Επιστημονική Επιτροπή του ΚΕΔΙΣΑ, μας εξηγεί τα πάντα για τις διερευνητικές επαφές, ένα θέμα που μονοπωλεί αυτή την ώρα το ενδιαφέρον Ελλάδας και Τουρκίας.
Ερώτηση: Τι είναι οι ΔΙΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ συζητήσεις που ξεκίνησαν με την Τουρκία;Ποιοι συμμετέχουν από κάθε πλευρά και ποιο είναι το ιστορικό των συζητήσεων αυτών;
Στις 25 Ιανουαρίου 2021 διεξήχθη στην Πόλη ο 61ος γύρος των διερευνητικών επαφών μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας.
Προσοχή, να σημειώσουμε ότι ομιλούμε περί συζητήσεων και όχι διαπραγματεύσεων, δηλαδή ούτε τηρούνται τα πρακτικά των συζητήσεων, ούτε αναλαμβάνονται εκ μέρους των αντιπροσωπιών οποιαδήποτε δέσμευση έναντι των συνομιλητών.
Επί της ουσίας οι δύο πλευρές ξεκίνησαν να συζητούν και συμφώνησαν στο ότι διαφωνούν, δηλαδή πρόκειται για έναν «διάλογο κωφών», και αυτό γιατί η Ελλάδα δεν αναγνωρίζει άλλη διμερή διαφορά πλην της οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας ενώ η Τουρκία προσθέτει νέα θέματα στην διμερή ατζέντα των συνομιλιών. Επομένως, όπως και οι προηγούμενο 60 γύροι συζητήσεων, έτσι ακριβώς και ο 61ος, κατά πάσα πιθανότητα δεν θα οδηγήσει πουθενά, παρά μόνο στο συμπέρασμα ότι “συμφωνούμε ότι διαφωνούμε”
Η Ελλάδα εκ αρχής έχει οριοθετήσει μία διττή στρατηγική έναντι του θέματος, στην οποία από την μία αποδέχεται την πρόταση και πρόσκληση της Γερμανίας για την έναρξη των συνομιλιών με την Άγκυρα μετά την 5ετή παύση τους, ενώ συγχρόνως (η Ελλάδα) συνεχίζει να συσφίγγει τους διπλωματικούς και στρατιωτικούς δεσμούς της με άλλες χώρες.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ότι την ίδια μέρα της επανέναρξης των διερευνητικών επαφών, η Ελλάδα υπέγραψε την προμήθεια την μαχητικών 4ης γενιάς από την Γαλλία.
Ερώτηση: Γνωρίζουμε τα θέματα που θα συζητηθούν (ατζέντα);
Όπως και στις προηγούμενες συζητήσεις έτσι και τώρα οι δύο πλευρές δεν συμφωνούν ως προς το περιεχόμενο των διαβουλεύσεων. Η Ελλάδα δεν αναγνωρίζει άλλη διμερή διαφορά πλην της οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας, ενώ η Τουρκία, ιδίως μετά το 2016, διεκδικεί επιθετικά και προσθέτει επισταμένως νέα θέματα στην διμερή ατζέντα των διαβουλεύσεων. Πλέον, η Τουρκία ομιλεί ανοιχτά περί της αποστρατικοποίησης των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου Πελάγους.
Η μέχρι τώρα διαφωνία ως προς την ατζέντα των διαβουλεύσεων δεν έχει ανοίξει τον δρόμο για διαπραγματεύσεις, ο οποίος υποτίθεται ότι ήταν και ο πρωταρχικός στόχος αυτών των διαβουλεύσεων.
Δηλαδή, η συζήτηση περί των διμερών θεμάτων, η συμφωνία της ατζέντας των διαπραγματεύσεων και η έναρξη των διαπραγματεύσεων υπό αυστηρές προϋποθέσεις και μάλλον υπό ένα συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα, δεν έχουν επιτευχθεί όπως και στους προηγούμενους γύρους από το 2002.
Ερώτηση: Πως θα επηρεάσουν τις συζητήσεις:
- τα νέα εξοπλιστικά προγράμματα της Ελλάδος
- η έντονη προκλητικότητα της Τουρκίας των τελευταίων μηνών
- η εκλογή του νέου προέδρου Biden. (Στις δηλώσεις του νέου υπουργού εξωτερικών των ΗΠΑ, Tony Blinken, μάλλον δεν διαφαίνεται ενδιαφέρον για την προκλητικότητα της Τουρκίας προς την Ελλάδα).
Όπως προανέφερα η Ελλάδα έχει υιοθετήσει μία διττή στρατηγική, από την μία συζητά με την Τουρκία μετά την σχετική παραίνεση των Γερμανών και από την άλλη συσφίγγει τους δεσμούς με τις άλλες χώρες οι οποίες διαφωνούν με την αυξανόμενη επιθετικότητα της Άγκυράς.
Την επιτυχία της εν λόγω διττής στρατηγικής την διαπιστώσαμε τους προηγούμενους μήνες όπου πάλι η Ελλάδα συζητούσε με την Τουρκία κατόπιν και της σχετικής διαμεσολάβησης της Γερμανίας, ενώ από την άλλη συζητούσε και υπέγραφε για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας με την Ιταλία και την Αίγυπτο. Εν συνεχεία συμφωνούσε με τα Ηνωμένα Αραβική Εμιράτα και έπειτα με την Γαλλία για την περαιτέρω εμβάθυνση των στρατιωτικών δεσμών τους.
Ουσιαστικά, θα πρέπει να αναμένουμε τις επόμενες μέρες, πέραν από το αδιέξοδο των εν λόγω διαβουλεύσεων, μία πιο ουσιαστική παρέμβαση των ΗΠΑ στην περιοχή μας. Η διοίκηση Biden έχει υποσχεθεί ότι θα ακυρώσει τον νεοαπομωνοτισμό της προηγούμενης προεδρίας Trump, ως εκ τούτου θα πρέπει να αναμένουμε τουλάχιστον μία πιο δυναμική παρέμβαση του 46ου προέδρου των ΗΠΑ στην Ανατολική Μεσόγειο και την Μέση Ανατολή.
Αυτό βέβαια μάλλον δεν προοιωνίζει κάτι θετικό για την Τουρκία. Άλλωστε ανέκαθεν οι σχέσεις μεταξύ του Biden και του Ερντογάν δεν ήταν ιδιαίτερα θερμές και οι διορισμοί στο επιτελείο της διοίκησης Biden, όπως για παράδειγμα του Brett McGurk αποτελεί την «persona non grata» στην Τουρκία, μάλλον επιτρέπουν πρόβλεψη περί επιδείνωσης των διμερών σχέσεων.
Μάλιστα, χάρη στην ανάληψη της ηγεσίας των δύο ισχυρών επιτροπών της γερουσίας από τον γερουσιαστή τω Δημοκρατικών Ρομπ Μενεντες, θα πρέπει ίσως να αναμένουμε μία περισσότερο ευμενή ουδετερότητα, αν όχι ευμένεια, των ΗΠΑ στα θέματα της Ελλάδος κα της Κύπρου. Βέβαια θα γνωρίσουμε περισσότερα για αυτά τους επόμενους μήνες μετά τα πρώτα δείγματα γραφής.
Ερώτηση: Ποια είναι η θέση της ευρωπαϊκής ένωσης και του ΝΑΤΟ, σχετικώς;
Το ΝΑΤΟ ανέκαθεν υιοθετούσε μία Σολομώντεια λύση έναντι του θέματος, ουσιαστικά εξίσωνε το θύμα την Ελλάδα, με τον θύτη την Τουρκία. Άρα δεν αναμένεται μία αλλαγή της στάσης του ΝΑΤΟ τουλάχιστον για όσο ηγείται αυτός ο φιλότουρκος γενικός γραμματέας της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας.
Στην Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να ομολογήσουμε ότι, δυστυχώς, η επανέναρξη των διαβουλεύσεων μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας έχει χαιρετισθεί με ιδιαίτερη ικανοποίηση – παρόλο που γνωρίζουν ότι δεν θα καταλήξουν πουθενά – από τις χώρες που ούτως ή άλλως δεν θα υιοθετούσαν κυρώσεις ή θα ήταν ήπιες έναντι της Τουρκίας. Προσφέρει εν ολίγοις το άλλοθι σε χώρες όπως η Γερμανία και η Ισπανία, ώστε να μην υιοθετήσουν μία πιο σκληρή στάση έναντι της Τουρκίας στην επερχόμενη διάσκεψη κορυφής του Μαρτίου και ως εκ τούτου να μην επιδείξουν την δέουσα συμμαχική αλληλεγγύη έναντι της Ελλάδας και της Κύπρου.
